Biz bu başlık altında Japon konularının Risale-i Nur Külliyatı’nda nerelerde geçtiğini tesbit ederken, sorulan sualleri de özetle buraya, sırasıyla taşıyacağız, inşaallah.

1. Eski Said Dönemi Eserleri’ni tarama yaptığımızda, konunun işlendiği ilk eser Makalât Risalesi’nde 7. sırada yer alan ve 9.Ocak.1909 tarihli İlmiye başlıklı makalesinde şu ifade geçer:

“Şimdiki Şarkta medeniyetin müessisi ve bize bir ders-i ibret vermiş olan Japonların, medeniyet-i cismaniyelerine hayat vermek için taharri-i din ederek, bazı sualler sormuşlar idi.”1

O dönem için yeni doğu medeniyeti vasfında olan Japonya, aynı zamanda kalkınmada ibretli bir örnektir. Zira onlar iktisadî ve maddî gelişmelerine hayat vermek için din araştırmaları kapsamında Osmanlıya sorular sormuşlardır.

2. Bediüzzaman, 1909 başlarında neşredilen Nutuk Risalesi’ndeki Hürriyet’e Hitap makalesinde medeniyetin alınmasında Japon modeline dikkat çeker.2

3. Şam’da Emevi Camii’nde 1911 yılında yaptığı konuşmasında İslâm’ın hakkaniyetine sıraladığı deliller arasında Rus’u mağlûp eden Japon Başkumandanının İslâmiyet hakkındaki şehadetine dikkat çeker.3

4. 1919 yılında yayınlanan Nokta Risalesi’nin İfade-i Meram kısmında: “Şuâât ve şu kitapta mütekellim âciz kalbimdir, muhatap asi nefsimdir, müstemi müteharri-i hakikat bir Japon’dur; temaşa eden bunu düşünmeli.”4, der.

5. 1919-1920’lerde yayınlanan Şuâât Risalesi’nin İfade kısmında ise: “İşte şu risalede Kelime-i Şehadetin iki kelâmındaki tevhid ve nübüvvete dair tarz-ı tefehhüm ve tarik-i telakkimi Japon’un eski bir suali münasebetiyle yalnız meslek-i nazar noktasından mûcez bir icmal ile yazdım.”5, diyerek Allah’ın birliği ve peygamberliğin anlaşılması tarz ve metodu üzerine, çok eskiden Japon’un sorduğu sual vesilesiyle sadece akıl yoluyla kısa bir özetini yazdığını ifade eder.

6. Aynı eserin aynı kısmın girişindeki ilk sual şudur: “Sâni’in vücud ve vahdetine en vazıh delil nedir?”6 ki ilerleyen satırda aynı sual şu şekilde sorulur: “Bizi kendisine iman etmeye çağırdığınız Allah’ın varlığına ve birliğine açık delil nedir?”7 Bediüzzaman, bu suale dört delili getirerek cevap verir. Nokta ve Şuâât-ı Mârifetü’n-Nebî Risalesi’nde bu delilleri sıralayarak izahını yapar.

7. Muhakemat’ın başında (s. 24) kitap tanıtım kısmında Muhakemat’ın üç kitap olarak tertip edildiğini bahseder ve üçüncüsü için “unsuru akide ile ecvibe-i Japoniye beyanındadır.”, der.

Haftaya devam inşaallah.

Dipnotlar:

1 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 42 (Makalât) 2 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 93 (Nutuk) 3 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 239 (Hutbe-i Şâmiye) 4 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 287 (Nokta); aynı risale Mesnevî-i Nuriye’de de geçer. 5 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 375 (Şuâât) 6 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 376 (Şuâât) 7 Eski Said Dönemi Eserleri, s. 402 (Şuâât)