Ekonomide yaşanan gelişmeler asgarî ücretliye yapılan zam, memur ve emekliye yapılacağı söylenen zam dikkate alındığında bir erken seçim hazırlığı olduğu izlenimini güçlendiriyor.
Bunlardan hareketle Mart-Haziran ayları arasında bir “baskın seçim” yapılabileceği konuşulmaya başlandı.
İki ay önce 8.30 olan dolar kurunun 18’e çıkması, ardından “TL mevduatına getirilen faiz kur farkı garantisi”nin verilmesiyle 12 liraya düşmesi “olumlu bir hava” gibi sunulsa da bunun 3-5 ay sürdürülebilir olmadığının görüleceği, bununda oluşan olumlu havayı tersine çevirebileceğini ifade edenler erken ya da baskın seçim iddialarına delil olarak gösteriyorlar.
Muhalefet erken hatta hemen seçim dedikçe Cumhur İttifakı ortakları her fırsatta seçimin Haziran 2023’te yapılacağını söyleme gereği hissediyorlar. Erken seçim isteğine karşı sık sık “yok” demeye başlanması geçmişte “erken seçim yok” derken seçim kararlarının alınmasını hatırlatıyor.
24 Haziran 2018 erken seçiminden birkaç ay önceye kadar, erken seçimin olmayacağı, seçimlerin 2019 yılında yapılacağını açıklayanların bu sözlerinin üzerinden çok geçmeden erken seçim kararı alındığını hatıra getiriyor.
«««
Nokta konuldu, ama…
Meclis’te bütçe görüşmeleri sebebiyle iki hafta yapılamayan grup toplantıları geçtiğimiz hafta yapıldı. CHP, İYİ Parti, HDP gruplarında genel başkanlar erken seçimi dillendirirken MHP grubu yapılmadı. AKP Grubunda Genel Başkan Tayyip Erdoğan yüksek sesle, “Bay Kemal, noktalı virgül değil, nokta koyuyorum. Erken seçim yok, seçim Haziran 2023’te” diyerek “noktayı” koydu… Bunu söylerken, “Devlet Bey de Haziran 2023 diyor” diyerek vurgulaması da ilginç.
İlginç olan bir durumda Erdoğan’ın “Bu ülke bir hukuk devletidir. Belirlenen tarih neyse o tarihte seçim yapılacaktır” sözleri oldu. Öyle ya AKP daha önce de erken seçime gitmişti. “O zaman hukuk devleti neden dikkate alınmadı?” sorusu da akıllara takılıyor.
Bahçeli, o tarihlerde “Türkiye’nin seçim için 3 Kasım 2019’u beklemesi mümkün değildir” diyerek erken seçimin fitilini ateşlemişti. Erken seçim için 131 gün sonrasını yani 26 Ağustos 2018 gününü işaret etmişti. Bunun üzerine Erdoğan başkanlığında toplanan AKP’nin yetkili kurulları da erken seçim kararı alıp, erken seçim tarihini 24 Haziran olarak açıklamışlardı.
Yine 1999 seçimlerinde DSP ve ANAP’la kurulan koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı olarak görev aldığı dönemde ülkeyi erken seçime götüren Bahçeli olmuştu. Bu seçim AKP’nin iktidarına kapıları açmıştı.
7 Haziran 2015’de yapılan genel seçimlerde AKP ilk defa hükümeti kuracak sayıya ulaşmadığında koalisyon ortağı olma teklifini kabul etmemiş, hükümet kurulamayınca da yeni bir erken seçimin yolu açılmıştı. Yani, Bahçeli’nin tavrı bu erken seçimde de etkili olmuştu.
11 Ekim 2016’da yine “sürpriz” çıkışıyla partili cumhurbaşkanlığı sisteminin kapısını aralamıştı. Bunun öncesinde ise Erdoğan’a karşı, CHP ile birlikte çatı aday Ekmeleddin İhsanoğlu’nu desteklemiş, sonrasında yeni sistemin en büyük savunucusu olmuştu.
Bütün bu gelişmelere bakıldığında Erdoğan’ın “Bu ülke bir hukuk devletidir. Belirlenen tarih neyse o tarihte seçim yapılacaktır” sözlerini nasıl değerlendirmek lâzım?
Erdoğan noktayı koydu, ama muhalefet erken seçim ısrarında, iktidar da seçimin zamanında yapılacağını söylemeye devam edecek.
«««
Erken seçim kararı nasıl alınır?
Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemine göre erken seçim kararını hem Cumhurbaşkanı ve hem de TBMM alabiliyor. Her iki halde de hem Cumhurbaşkanlığı hem de milletvekili seçimi birlikte yapılıyor. Meclis, üye tam sayının beşte üç (360) çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine yani erken seçime karar verilebiliyor.
Şu anda Meclis’in mevcut aritmetiği hiçbir partiye bu imkânı vermiyor. İktidar bloğunu oluşturan Cumhur İttifakı ortakları AKP ve MHP’nin milletvekili sayısı da bu rakama ulaşmıyor. İki partinin toplam vekil sayısı 334’da kalıyor. Bunun dışında kalan partilerin milletvekili sayısı da erken seçim kararı almaya yetmiyor.
Tabiî bunlar şu anki tablo. Burada şunu da not etmek gerekiyor.
Anayasanın 101. maddesine göre bir kişi en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı olarak seçilebiliyor. Eğer Cumhurbaşkanı son döneminde ise Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabiliyor. Fakat Cumhurbaşkanı’nın ikinci döneminde Cumhurbaşkanının kendisi tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi durumunda ise Cumhurbaşkanı ikinci dönemini tamamlamış sayılacağı için tekrar aday olamıyor.
Erdoğan, Ağustos 2014 ve Haziran 2018 tarihinde iki defa cumhurbaşkanı seçilmişti. Haliyle anayasada bir kişinin iki defa cumhurbaşkanı seçilebileceği ile ilgili hüküm olduğu için erken ya da zamanında yapılacak bir seçimde aday olamayacağı görülüyor. Cumhur İttifakı ise Erdoğan’ın yeni sisteme göre bir defa seçildiği için yine aday olabileceğini söylüyor. Yani tartışmalı bir konu. Böyle bir durumda konunun yargıya taşınmasına kesin gözle bakmak lâzım.
Cumhurbaşkanı doğrudan anayasadan aldığı yetkiye dayanarak, Meclis’ten bir yetki kanunu çıkarılmasına ihtiyaç duymaksızın erken seçim kararını tek başına alabiliyor. Şu tabloda 600 üyeli Meclis bu kararı alamazken, Cumhurbaşkanı tek başına erken seçim kararı alması da yeni sistemin arızalarından birisi…
TBMM Başkanı Mustafa Şentop bu durumu, “Yeni sistemde parlamentonun erken seçim kararı alması zorlaştırıldı. Erken seçim olmasın diye bir sistem var Türkiye’de” diyerek özetliyor.
Bütün bunları alt alta koyduğumuzda “erken seçim yok” denilmesi karşısında erken seçim “bir söze” bakıyor. Geçmişte yaşadıklarımızı göz önüne alırsak öyle bir ortam oluşur ve bir bakarsınız ki erken seçim kararı alınıvermiş. Hem de bunu “yok” diyenler yapar!
7 yılda 8 seçim yaşayan Türkiye’de önümüzdeki yıl seçim yapılamayacağını söylemek doğru olmaz
“Siyasette 1 gün bile uzun bir süredir” sözünü hatırlatmak gerekir. Hem, ateş olmayan yerden duman tütmezmiş…