Beş saat süren toplantının ardından ortak bir açıklama yaparak yeni sisteme geçiş için kararlılıklarını bir kez daha ortaya koydular.  

İktidar kanadı bu birlikteliği bozmak için masanın yuvarlak olmasından tutunda akla ziyan yöntemlere başvuruyor. Son olarak da seçim kanununda getirilen ittifaklarla ilgili madde… Ancak 6 parti “Birlikteliğimiz bu gibi siyasî mühendislik çabalarından etkilenmeyecektir” sözüyle tuzağı gördü ve bir çalışma grubu kurma kararı aldı. Normal zamanında yapılırsa seçimlere 14 ay gibi bir zaman kaldı. Ancak erken seçim ihtimali de yüksek. 

Cumhurbaşkanlığı sisteminin arızalarını aslında Cumhur İttifakı da kabul ediyor. Hatta üzerinde çalışma da yapıyor. Ama öyle bir sistem getirilmiş ki, bu hatalar ve eksiklerin içinden nasıl çıkacaklarını bulamıyorlar. 

Partili Cumhurbaşkanlığı sisteminin getirdiği en büyük hatalardan birisi Meclis’in etkinliğinin azalması. Cumhurbaşkanı karar ve kararnameleri 600 milletvekilinin çıkardığı kanundan daha fazla… En başta Meclis’in denetim yetkisi yok. Güvenoyu, gensoru yok. Bütçeyi veto dahi hakkı yok.  Atanmış bakanların, seçilmiş milletvekillerinin “denetimi”ni engellemesi de ayrı bir garabet. Yeni sistemde sözlü soru kaldırıldı. Bakanlar milletvekili olmadığı için Meclis’e gelmiyor. “Nöbetçi bakanlık sistemi” getirildi, o da yürümüyor.  

*** 

15 GÜN 15 AY ANLAŞILMIŞ! 

Bir tek kala kala Meclis’i denetim yollarından birisi olan yazılı soru önergesi kalıyor. Anayasanın 97/5’in maddesi, yazılı soruların yazılı olarak en geç on beş gün içinde cevaplandırılasını gerektiğini söylese de bu geçtiğimiz dönemde böyle olmadı. Mesela, 2021’in ilk 6 ayında muhalefet milletvekillerince TBMM’ye verilen toplam 7 bin 797 soru önergesinin yüzde 57’si, yani 4 bin 420’si cevapsız kalmış. 

Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu’na yönelttiği yazılı soru önergelerinin cevabı 15 ay sonra verilmiş. Gürer, yasal cevaplama süresi 15 gün olan soru önergesine, 15 ay sonra cevap gelmesini “Gençlik ve Spor Bakanlığının hızına yetişilemiyor!” sözleriyle kinayeli bir eleştiri getirmiş. 

TBMM Başkanlığı Temmuz 2018’de başlayan 27. Dönem Meclis çalışmalarında, 2021 Haziran ayına kadar 104 kanun teklifi kanunlaşmış. Bu tekliflerin toplam madde sayısı bin 493. Aynı dönemde 64 Cumhurbaşkanlığı kararnamesindeki madde sayısı 2 bin 229... Bir başka deyişle 2 bin 229’ü maddeyi bir kişi, bin 493 maddeyi ise 600 milletvekili çıkarmış.  

Sadece bu kadar bilgi bile cumhur ittifakı sözcüleri, yeni sistemin rehabilite edileceğini ya kireçlenmelerinin giderileceğini söylese de tek adam sistemini getirdiği ve cumhurbaşkanının aynı zamanda bir parti genel başkanı olması nedeniyle yeni sistemin Türkiye’ye uygun olmadığı geçtiğimiz 3 yılda ortaya çıkmış oldu. 

*** 

CHS’NİN ÖZETİ 

Yeni sistemin özeti şu… Partili cumhurbaşkanlığı sisteminde çıkan bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin ismi şöyle: “Cumhurbaşkanlığı teşkilatı hakkında cumhurbaşkanlığı kararnamesinde değişiklik yapılmasına dair cumhurbaşkanlığı kararnamesi…” Evet, evet ben yazmakta siz okumakta zorlandığınız değil mi?  

Bakarsınız, Cumhur İttifakı da işin içinden çıkamayacağını 14 ay içinde anlar, 6 parti genel başkanın çalışmalarına destek verir. Hep birlikte Meclis’in güçlü olacağı güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi sağlarlar. Neden olmasın?