Bu mesele ilk okuduğumuzda “Nasıl yani?” dedirten, anlamakta güçlük çektiğimiz bir konudur. Zira Cehennem korkunç ve azap çekilecek olan bir yerdir. Cehennemde yanmaktansa yok olmak daha tercih edilir gelmişti bana. Biraz düşününce, bu meseleye nefsimin ölçüsüyle bakmamam gerektiğini anladım. Zira nefis nasıl hep hazır lezzeti tercih edip ileride verilecek olan bâki hazineleri düşünemiyorsa, ebedî olarak yok olmanın ileride nasıl bir acı olacağını şimdi hesap edemiyor. Meseleye vücudunun Cehennemde yanması ve azap olarak baktığından hataya düşülüyor. Demek ki bu konuyu mütalâa etmeye çalışırken nefsin penceresiyle bakmamak gerekiyor. İnsanda çok hassas ölçülerle donatılmış lâtifeler vardır. Hepsinin istek ve arzuları farklı; kavrama, hissetme, şekillendirebilme özellikleri farklıdır. Meselâ bazen kalbin hissettiğini dil ifade edemez. Vicdanın bir hükmünü, akıl mantık ölçüp tartmakta zorlanabilir. “Cehennem de olsa isterim.” sözünü anlamakta zorlanmamızın sebebi de, akıl, vicdan, kalp gibi lâtifeler “ebed” diye haykırırken, nefis bunu anlayamıyor ve “Cehennemde yanmaktansa yok olmak daha iyidir” diye itiraz ediyor.

“İdam-ı ebedî” denilen yokluk, Cehennemden daha ağır bir haldir. Dolayısıyla nefis kabul etmese de, insanın kalp, akıl, vicdan, ruh gibi lâtif olan duyguları Cehennemi yokluğa tercih eder. Daima varlık yokluğa göre tercih edilebilir bir haldir ve varlık galiptir. İnsan daha kötü, daha aşağı bir hâli kabul edemez.

Zaten bizim için ebedî yok olmak gibi bir durum mevzu bahis değildir. Kur’ân-ı Kerîm’in bir çok âyeti bunun teminatını veriyor. Allah dileseydi kâfirleri, isyan edenleri tamamen yok edebilirdi, ama Cehennem de bir rahmettir. Bu dünya müsabakasının mutlak âdil bir sonucudur.