CUMHURBAŞKANI KARARI İLE TÜRKİYE’NİN AVRUPA’DA KONVANSİYONEL SİLAHLI KUVVETLER ANTLAŞMASI’NIN ASKIYA ALINMASINA MECLİS’İN BYPASS EDİLMESİ DOLAYISIYLA TEPKİ GÖSTERİLDİ.
MEHMET KARA - ANKARA
Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye’nin Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması’nın askıya alınmasına Meclis’in bypass edilmesi dolayısıyla tepki gösterildi. Demokrat Parti İzmir Milletvekili Salih Uzun, “Evet, antlaşmadan çekilmiyoruz, “uygulamasını durduruyoruz” yani askıya alıyoruz. Evet, Rusya çekildikten ve başka NATO Üyesi ülkeler de askıya aldıktan sonra bizim de askıya almamızda bir mahzur olmayabilir hatta gerekli olabilir. Ancak bu işlemin cumhurbaşkanı kararı ile yapılmasını sakıncalı buluyorum. Uluslararası sözleşme yahut antlaşmalar birer “uygun bulma kanunu” ile TBMM’de kabul edilip yürürlüğe giriyor. Dolayısıyla parlamento tarafından kabul edilip yürürlüğe giren bir metnin cumhurbaşkanı yahut başkaca bir merci tarafından askıya alınması problemlidir. İstanbul Sözleşmesi’nde de böyle yapıldı. Bu yol olur” diyerek tepki gösterdi.
ENDİŞE VERİCİ BOYUTU
CHP İstanbul Milletvekili Namık Tan da, “Bu kararın çok endişe verici bir boyutu var. Anlaşmanın içeriğinden bağımsız olarak, uluslararası anlaşmaların Cumhurbaşkanı kararıyla tadil ya da ilga edilmesi adeti, İstanbul Sözleşmesi örneğinden sonra “standart” hâle gelirse, bunun sonu vahim olur” diyerek tepkisini dile getirdi.
KANUNLA ONAYLANAN KANUNLA ÇIKILIR
Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Hakkında Antlaşma”nın 18.6.1992 tarihli ve 3818 sayılı Kanuna istinaden onaylandığını hatırlatan Türk Ceza Kanunu’nun mimarlarından Prof. Dr. İzzet Özgenç ise, “Usulde paralellik ilkesi gereğince, Kanunla onaylanması uygun görülen bir milletlerarası anlaşmadan, yine kanunla çekilmek mümkündür. Buna rağmen, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayı alınmaksızın, Cumhurbaşkanı kararıyla çekilmiş bulunmaktayız (Bkz. 5 Nisan 2024 tarihli Resmî Gazete). Bu hukuk dışı yöntemin ana sorumlusu, Danıştay’dır” dedi.
ABD’YE ÖNEMLİ FIRSAT VERİLİYOR
Özgenç şunları söyledi: “Usul bakımından bu hukuk dışılığın yanı sıra, söz konusu Antlaşmadan çekilmekle, özellikle ABD’ye önemli bir fırsat verilmiş olmaktadır. Bu suretle, komşularımızla yaptığı askeri iş birliği anlaşmalarıyla ve hatta, Suriye’de işgalci zihniyetle, yani anlaşma olmadan, etrafımızı askerî üslerle çeviren ABD, bu üslerde Türkiye’ye karşı hangi tür silahtan ne miktarda bulundurduğunu bildirme yükümlülüğünden kurtulmuş olmaktadır. Bu tehlikenin büyüklüğünü kamunun takdirine bırakırım.”