İnsan inanır, iman eder ve imanın gereğini iman ettiği varlığın emirlerine göre yerine getirir veya getirmez; hayvan, bitki veya toprak olmaya özenir.

İnsan ahlâklıdır. Ahlâk kaidelerini harfiyen uymaya ve onları hayatını tatbik etmeye çalışır. Veya ahlâksızdır hemen her yerde, her zaman bu ahlâksızlığını kusmaya ve göstermeye çalışır.

İnsan ilim sahibidir. Hatta fıtrî olarak öğretilmiş bütün kabiliyetleri haza ilimdir ve ilim öğrenmek için bütün imkânlarını seferber edebilir bir zîşuurdur. Veya insan ilimsizdir cahildir. Fıtratının şehadetini reddeder ve başka ilimleri de öğrenmek şöyle dursun elinin tersiyle iter istemez. Ve bununla övünür. Çünkü bu haliyle kuru cesurdur. 

İnsan gayret sahibidir. Çalışır kazanır ve harcar helâlini tercih eder ve de rahat eder veya insan tembeldir. Çalışmayı kazanmaz ve kazanmadan harcamaya bakar ve ömrünün her vaktinde rahatsızdır huzursuzdur ve miskindir. İnsan Ümit sahibidir. Hayatının her döneminde ümidinin sayesinde başarılıdır ve huzurludur. Veya ümitsizdir yeis sahibidir. Bu haliyle hayatını tamamında huzursuz bedbin, üzgün ve rahatsızdır. Korkunun ve gafletin elinde titrer.

İnsan hâyâ sahibidir. Rabbinin utanın dediği her şeyden elinden geldiğince utanır ve hâyâlı olmayı kendine düstur eder veya insan hâyâsızdır, utanma bilmez utanmaz adamlığından dolayı haya sahipleri ile birlikte asla olamaz ve hayatını devam ettiremez.

İnsan sözünün eridir, söz verir tutar verdiği sözlerin gereğini yapar. Başı diktir ve kimseye minneti yoktur veya insan sözünün eri değildir, söz verir tutmaz kendini âleme rezil rüsva eder ve herkese borçlu muhtaç ve acziyet içerisindedir. İnsan fedakârdır. Fedakârlığı lafta kalmaz ve her zaman yerine getirmeye çalışır yok zamanda fedakârlık türküsü çağırıp var zamanda sus pus kahramanlığı yapmaz. 

Veya insan sahte fedakârdır, ne inancının, ne de insanlığın gereği fedakârlığı yapmaz her söylediği lafta kalır. Kendisini küçültür, yalancı dostlarının sandıklarına saklar. 

Eğer insanlar insanlıklarının icaplarını yerine getirseler ve de Diyojen çıkıp gelse onlara baksa elindeki feneri gündüz gözüyle yere bırakıp fıçısına rahatça girer ve istirahat ederdi.