İsim vermeyen okuyucumuz: “Hz. İbrahim’in (as) rüyasında Allah’ı gördüğü, Allah’ın ona ‘Benim için oğlunu kes’ dediği, İbrahim (as) tam oğlunu kesecekken Cebrail’in (as) ona koyun getirdiği ve ‘Allah seni sınadı, oğlunu kesme, bu koyunu kes’ dediği rivayeti üzerine… Sorular soran bir deist var: 1- Allah, İbrahim’in (as) oğlunu kesip kesmeyeceğini denemeden bilemiyor mu? Gelecekten habersiz mi? 2- İbrahim’in (as) oğlunu kesme denemesi nasıl bir sınamadır? İbrahim’in (as) bir piskopat olup olmadığı mı deneniyor? 3- Koyun gelmeseydi İbrahim (as) oğlunu kesecekti ve muhtemelen Allah tarafından mükâfatlandırılacaktı. Bunu nasıl anlamak lâzım?”
Her Emrin Sağlam Bir Zemini Vardır
Öncelikle ifade edelim ki, İslâmiyetin her bir emrinin sağlam bir zemini vardır. Akıl ölçüsünde sıhhatli izahatı vardır.
Ama uzaktan bakınca yıldız, yıldız böceği kadar küçük gözükür. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “Sen ey Şeytan, yüz derece şeytanetinde ileri gitsen, buna imkân verdiremezsin, bozulmamış hiçbir aklı kandıramazsın. Yalnız, pek uzaktan baktırmakla aldatıyorsun; yıldızı, yıldız böceği gibi küçük gösteriyorsun.” 1
Cerbeze de böyle bir zekâ oyunudur, hakikatin ifadesi değildir. Bir adamın ömrü boyunca yaralarından akan cerahatleri toplayıp bir anda akıyormuş gibi, “bir kova cerahat” diyerek mide bulandırmak cerbezenin işidir.
Cerbezede, muhakeme ve akıl ters mantıkla çalışır. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “Napolyon’un dediği gibi, ‘Bana tevili kabil olmayan bir cümle getiriniz, sizi onunla idam edeyim.’ Beşerin ağzından çıkan hangi cümle vardır ki, tevillerle cürüm ve suç teşkil etmesin?” 2 Hangi mesele vardır ki, tevillerle maksadının tam aksine çekilmesin!
Dünya Barışı İçin Emsalsiz Bir Adım
Mesele tamamen çarpıtılmıştır. İbrahim Aleyhisselâm’ın yaşadığı olay alınmıştır, ters mantık kullanılarak ahmakça tevillere girişilmiştir.
Küstah tevilleri düzeltelim:
Allah’ın, İbrahim Aleyhisselâm’a adağını yerine getirmeyi emretmesi –ki bu, evet, oğlunu kesmesidir-, İbrahim Aleyhisselâm’ın da teslimiyetle bu emri yerine getirmeye çalışması, bu esnada Allah’ın bu emirden onu affedip koç indirmesi ve koçu kesmesini emretmesi 3 çok büyük hikmetlere mebnî bir hadisedir.
Bir defa psikopatlık, bir peygamberin –haşa- uzağından bile geçmez. Allah’ın, İbrahim Aleyhisselâm’ın oğlunu kesip kesmeyeceğini sınamadan bilememesi gibi bir söylem de tam bir çarpıtmadır. Allah elbette bilir! Mesele Allah’ın bilmesi değil; İbrahim Aleyhisselâm’ın sınanmasıdır.
Bunun en büyük hikmetlerinden birisi, bir peygamberin en inanılmaz şartta ve en ciğer sızlatan bir işte bile Allah’ın emrine itaat ettiğini görmek, âleme göstermek, âleme bir örnek bırakmaktır. Diğer bir büyük hikmet, insanoğlunun, çılgınlık edip adak diye kendi oğlunu veya başka bir insanı kesmesini net bir ifadeyle yasaklamaktır. Dünya barışı için emsalsiz bir adımdır.
İbrahim Aleyhisselâm’ın, oğlunu kesip kesmeyeceğini bilemeyen bir Allah yoktur. Bu sakametli yaklaşım bütün imtihan hallerini berhava ediyor. Bu bir sıkıntı ise, bütün imtihan hallerinde bu sıkıntı vardır. Deist şunu da sorsun o halde: “Allah bildiği halde insanları neden imtihana tabi tutuyor?” Bu da bir cerbezeli tuzaktır.
Allah’ın Bilmesi Ayrı, Kulun Fiiliyatı Ayrıdır
Oysa Allah’ın bilmesi ayrı, kulun fiiliyatı ayrıdır. Allah’ın, fiil haline gelmemiş bir meseleden kulunu sorumlu tutması adaletine sığar mı?
Ama deistimiz ters mantıkla baktığı için bu hikmeti kavrayamıyor. Allah’a inanıyorum diyor, ama Allah’ın sevgisini, şefkatini ve adaletini göremiyor.
İbrahim Aleyhisselâm’ın ve hiçbir peygamberin kametine –haşa- psikopatlık ulaşmaz ve bulaşmaz. Bu sakim bakış da deistimizin evhamından ve bilgisizliğinden başka bir şey değildir.
Ne diyelim: Allah akıl fikir versin. Bu faciaya kapılmaktan da gençlerimizi korusun. Âmin.
Dipnotlar:
1- Mektubat, s. 366. 2- Şuâlar, s. 522. 3- Saffat Sûresi: 102-111.