Bu mesele bazılarının beyan ettiği gibi ‘basit’ bir mesele değildir. 

Tarihi kayıtlara göre İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmed Han, başlangıçta kilise olarak yapılan bu mabedi camiye çevirmiş ve cami olarak vakfetmiş. İlâve olarak da ilân ettiği vakfiyesinde bu ‘cami’yi başka bir maksatla kullanacak olanlara bedduâlarını sıralamıştır. Acaba o yıllarda hazırlanan başka bir vakfiyede böyle bir ihtimalden bahsedilip bedduâlar sıralanmış mıdır? Varsa böyle bir bilgi, tarihçiler bunu ortaya koyabilir.

1453’deki fetihten sonra asırlar boyu ibadet mekânı olarak kullanılan ve cami olarak hizmet veren Ayasofya, cumhuriyetin ilânından bir müddet sonra hazırlanan bir kararname ile ‘müze’ye çevrilmiştir. Fethin sembolü olmuş bir caminin müzeye çevrilmesi öncesinde nelerin yaşandığını tam olarak bilemiyoruz. Çünkü bu konudaki bilgi ve belgeler ekseriyetle karanlıkta. Ne sebeple olursa olsun Ayasofya Camii’nin ‘müze’ye çevrilmesi yanlıştır ve millet nezdinde kabul görmemiştir. Aradan yıllar geçtikçe bu caminin yeniden ibadete açılması çalışmaları yapılmış olsa da netice alınamamıştır. Muhalefette bulundukları yıllarda Ayasofya’yı cami olarak ibadete açma noktasında söz veren siyasetçiler, iktidara geldiklerinde bu sözlerini hatırlamak istememiş, konjonktüre dayalı bahaneler ileri sürmüşlerdir.

Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri’nin, Ayasofya’nın ibadete açılması noktasındaki ısrarı dikkat çekicidir. Ezan-ı Muhammedi (asm) üzerindeki yasağı sona erdiren merhum Başbakan Adnan Menderes’e defaatle bu meseleyi hatırlatmış ve mealen, “Ezan-ı Muhammediyi (asm) aslına çevirdiğin gibi Ayasofya’yı da cami olarak ibadete aç” demiştir. Merhum Menderes’e de bu hususta istekli olmasına rağmen bunu gerçekleştirmek nasip olmamış. Dolayısıyla Ayasofya’nın ibadete açılma meselesi basit bir mesele değil ve basit de görülmemeli. Maalesef bazı mütedeyyin insanlar dahi, “Ne gerek var? Her yer cami. Kılmak isteyen başka yerde de kılar” demeye devam etmiş durumdadır.

Şimdilerde de Ayasofya meselesi gündem olmuş durumda. Hukuken her işi yapma yetkisi ve gücü olan iktidar, bu hususta kararsız görünüyor. Geçen yıllarda bu mesele gündeme geldiğinde, “Önce Sultanahmet dolsun. Bu sözlere bakıp tuzağa düşmeyiz” mealinde açıklamalar yapılmıştı. Şimdi de güya ‘yüksek yargı’nın alacağı karar beklenecekmiş. Esasında böyle bir kararı beklemeye gerek yoktur. Çünkü Ayasofya bir ‘kararname’ ile müzeye çevrilmiş durumda. Benzer bir ‘kararname’ ile camiye çevrilmesi mümkün olur. 

Tabiî ki mesele kanun ya da kararname meselesi değildir. Mesele, kararlılık meselesidir. Şekli ve yolu ne olursa olsun milletimiz Ayasofya’nın cami olarak hizmet vermesini istiyor. Dolayısıyla milletin bu talebi dikkate alınmalı ve Ayasofya fethin sembolü olarak aslî vazifesine dönmeli. 

Bazıları böyle bir adımın Avrupa ve Hıristiyan dünyasından ‘tepki’ alacağını düşünebilir. Eğer diplomasî iyi işletilirse Avrupa ve Hıristiyan dünyası da itiraz etmez. Mesele akıllı diplomasî yolu ile açılabilir. İyi niyet, ikna ve kararlılıkla bu mesele çözebilir. Hiç kimsenin bu konuyu istismar etmesine ihtiyaç yoktur. Ayasofya camidir, cami olarak hizmet vermelidir. İnşallah o günleri görmek nasip olur vesselâm.