Sevgili çocuklar, Hz. Peygamber Efendimizin (asm) hadisleri incelendiğinde doğruluğun davranış boyutuna da “sadâka” adını verdiğini görürüz.
“Sadâka” kavramı sadece dilimize geçerken değil, klâsik ve çağdaş Arap dilinde de anlam daralmasına uğramış ve sadece karşılıksız olarak fakirin eline verdiğimiz yardımın adı olmuştur. Oysa el-Munavî sadâkayı şöyle tarif etmiştir: “Sadâka, imanın sadâkatini ortaya koyan her davranıştır.” Tacu’l-Arus’ta sadâkayı şöyle tanımlanmıştır: “Doğruluğun davranışla aranmasıdır; doğruluğu davranışla arama teşebbüsüdür.” Buna göre insanın özünde ve sözünde doğru olduğunu ifade eden her davranış “sadâka”dır. Tıpkı insanın aklında ve düşüncesinde var olan güzelliği (hüsn) yansıtan davranışlara hasene / hasenât denildiği gibi. Şimdi Hz. Peygamberin (asm) dilinde “sadâka” olarak adlandırılan davranışları hadis kaynaklarımızdan sıralayacağımız hadislerle bunu ortaya koymaya çalışalım:
• Güzel söz sadâkadır. (İbn Hanbel)
• Yumuşak söz sadâkadır. (Buharî, Edep, 34)
• Kardeşinin yüzüne tebessüm etmen sadâkadır. (Tirmizî, IV, 339)
• Allah’ın kullarına selâm vermen sadâkadır. (Buharî, Sulh, 11)
• İnsanlara yol göstermen sadâkadır. (İbn Hanbel, Müsned, II, 154)
• Yolunu kaybedene yol göstermeniz sadâkadır. (İbn Hanbel, Müsned, II, 42)
• Yolda insanlara eziyet veren bir şeyi kaldırıp atman sadâkadır. (Buharî, Mezalim, 34)
• Bir kimsenin bineğine binmesi için yardımcı olman sadâkadır. (İbn Hanbel, Müsned, II, 350)