İslâm âlimlerinin acbü’z-zeneb konusundaki görüş ve yorumlarında kullandıkları terimleri önce tesbit edip güncel açıklamasını yaparak netleştirmeye çalışalım.
* Hüseyn-i Cisrî (1845–1909) “Risâle-i Hamidiye” adlı meşhur eserinde acbü’z-zeneb konusunda âlimlerin görüşünü şöyle özetler: “Her insan cisminin, haşir gününde (ölümünden sonraki yaratılışı) ihyâ edilecek kısmı ‘aslî eczasından’ ibarettir. Yani bundan kasıt, ömrünün başlangıcından (evvel ömür) sonuna kadar (âhir ömre kadar) bâkî olan ecza (cüzler) olup, fuzuli ecza değildir.” (R. Hamidiye/ 356)
* Prof. Y. Ş. Yavuz ise geçmiş âlimlerin görüşlerini iki farklı yaklaşım içinde özetler: Birinci görüş “acbü’z-zeneb”i, varlığını kıyamete kadar koruyacak olan ve insan bedeninin bütün özelliklerini taşıyan bir “maddî öz” kabul edilişi, ikinci görüş ise “Allah’tan başka her şeyin fani olduğunu ve acbü’z-zeneb’in insan cesedinin en son çürüyen parçası olduğunu benimsemiştir. (TDV İslâm Ansiklopedisi, 1. cilt / 319–320) 
* Muhyiddin-i Arabî (1165–1240) “Fütuhat-ı Mekkiye” adlı ünlü eserinde “acbü’z-zeneb” konusunda önce hem İmam Gazali, hem de Ebu Zeyd er-Rakrakı’nın görüşlerine yer verir ve sonra kendi yorumunu yapar: Gazali hadiste geçen “acbü’z-zeneb”in “nefs” olduğunu söyler.
Rakrakı ise “bu dünya yaratılışından geriye kalan ve başkalaşmayan ‘cevher-i fert’ olduğunu ifade etmiştir.
Muhyiddin-i Arabî ise “acbü’z-zeneb”in yaratılışın kendisi ile bilfiil varlık kazandığı şey olduğudur, söz konusu şey eskimez, başka bir ifade ile eskimeye konu olmaz” şeklinde özetler. (Fütuhat-ı Mekkiye, 2. cilt /446)
* Hamdi Yazır: “Parmak uçlarına kadar tesviye ederiz.” (75/4) âyetinin yorumunda kuyruk sokumundan bir zerre içinde bir insanın bütün özelliklerini toplar. (Kur’ân Dili, 8. cilt / 439)
Bir sonraki yazımızda, Bediüzzaman’ın yorumlarına yer verelim.