Üstad Hazretleri, Rumuz isimli eserinde önce ibretlik bir teşhis yaparak der: “Mazide İslâm gaflet edip küstü. Hıristiyanlık dini fen ve medeniyeti kendine mal edip bize iki silâhla galebe çaldı. Şimdi Şarkta müthiş bir silâh imal ediliyor. Bunun hak kısmına sahip olmalı, yoksa yine küssek onu da Hıristiyanlık İslâmiyet aleyhine istimal edecek; buna karşı dayanılmaz. O bir dehadır.”

Üstad bu dehayı 20. Lem’a’da şöyle ifade ediyor: “Tesanüd sebebiyle — cemaat suretindeki kuvvetli bir şahs-ı manevînin dehasıyla hücumu zamanında o şahs-ı manevîye karşı en kuvvetli ferdî mukavemetin mağlup düştüğünü anlayıp, ehl-i hak tarafından ittifak ile bir şahs-ı manevî çıkarıp, o müthiş şahs-ı manevî ile dalalete karşı hakkaniyeti muhafaza etmek” gerekir, diyor. Yani böyle bir tesanüdü, muharref bir din adına da olsa Batılılar yapıp bir cihette harika bir netice alırlarsa, acaba hak din olan İslâm adına Şarklılar bu ittihadı yapsa nasıl netice alırlar? Bunu Avrupalılar, özellikle İngilizler çok iyi anladıkları için, korkularından o ittihadı engellemek uğruna akla hayale gelmez entrikalar yapıp, âlem-i İslâm’ı belâlardan belâlara ve fitnelerden fitnelere düşürmüşlerdir. Mesela:

Bizim 1876’da İslâm anayasası olarak Mecelle’yi telif ve tasnif ederek mer’iyete koyup Meşrutiyeti ilan edip tam ittihâd-ı İslâm’ı temin edeceğimizi anlayan İngiliz lâini; sömürgelerin elinden çıkması korkusuyla, üstelik bizi de felâkete atmak için Rusları tahrik ederek 93 Harbi diye bilinen bir bela ile bizi düşürüp Osmanlı’nın başına onulmaz gaileler açmıştır. Bir sürü felâketten sonra bu belayı Alman İmparatoru ve 19. asrın meşhur feylesofu Prens Bismarck kahramanca Rusların karşısına dikilerek, gerçek bir felâket olan ve Ruslarla yapılan Ayastefanos anlaşmasını iptal ettirip Berlin Anlaşması’na çevirerek bizi bu beladan kurtarmıştır. Hatta Üstad Bediüzzaman bu 93 Harbi hadisesini Kur’ân’ın işaretiyle, “itfa” (İslâm nurunu söndürme) hadisesi olarak niteler ve orada “Allah’ın nûrunu üflemekle söndürmek isterler; Allah ise nûrunu tamamlamaktan başka bir şeye razı olmaz” (Tevbe, 32) ayet-i kerîmesi ve bazı hadis-i şeriflerin işaretiyle Üstad 93 Harbi’ni ahirzaman felâketlerinin başlangıcı olarak ifade eder.

İngilizler bu fitnelerine, İkinci Meşrutiyetin ilanı olan 1908’den sonra da devam etmiş; Birinci Dünya Savaşı’nı da yine aynı endişelerle başımıza bela etmişlerdir. Hatta Filistin cephesinde bizden iki hain bularak, onların boşalttığı cepheden girip Arapları esir etmiş, Yahudîleri oraya yerleştirip âlem-i İslâm içinde başımıza büyük bir belâ çıkarmışlardır. Yani o proje, bazılarınca inkâr edilen ahirzaman hadisatının, medenî kabul edilen İngilizlerin entrikalarıyla başlamış ve devam etmiştir. Artık buna ister İngiliz dostluğu, ister Yahudî muhabbeti deyin, ne derseniz deyin... İttihâd-ı İslâm’a mâni olmak en büyük felâket; onu engelleyip ittihâd-ı İslâm’ı kurmak en müthiş silâh ve saadettir.

Hatta merhum Yavuz Sultan Selim de, sanki kerametvari bir ifadeyle “İttihatken savlet-i a’dayı def’e çaremiz; ittihat etmezse bu millet ta küşe-i kabrimde dağdar eyler beni” demekle, ittihat ve ihtilâfın neticelerine veliyâne ve dahiyâne çok veciz olarak dikkat çektiği için, Bediüzzaman da ona bu sözünden dolayı biat ettiğini ilan etmiştir.