YA LEHİMİZE, YA ALEYHİMİZE  

İman ile amel de ayrıdır, ahlâk da ayrıdır. Amel ahlâkın göstergesi olabilir; ama imandan bir cüz değildir. Ahlâk, imanın göstergesidir, amelin de hamurudur. İman ise başlı başına bir temeldir, bir asıldır, bir esastır. Amelin de, ahlâkın da temelinde iman olmalıdır. İman varsa, amel de, ahlâk da mağfirete uğrayabilir. İman yoksa ne amelin, ne ahlâkın, iyi de olsa ahirete beş para faydası yoktur!

İman ahlâkı, ahlâk ameli düzeltmelidir. Fakat iman kendisi zayıfsa, ne ahlâkı, ne ameli düzeltebilir. Ahlâk da kâfir ahlâkına benzer, amel de.

Fakat bunlar tek düze, iki kere iki dört eder gibi, birinin diğerini muhakkak doğurduğu sebep ve sonuçlar değildir. İki kere iki bazen üç, bazen beş edebilir.

Yani imanlı bir şahıstan bazen kâfir gibi bir huy, kâfir gibi bir amel görebiliriz. Bu kötü ahlâk ve kötü amel adamı küfre götürmez. Ama günahkâr eder.

İman-ı tahkikîye ulaşmış, iman-ı kâmil sahibi bir şahısta da kötü ahlâk ve kötü amel görülebilir. Bunlar da onu küfre götürmez. Ama kâmil imanı, günahını hafifleten bir sebep de olmaz. Bilâkis arttıran bir sebep olur. Çünkü onda iman nimeti vardır. Ama kâmil imanı onu tövbeye sürüklediğinden, bu mü’minin mağfirete ulaşması zor olmaz.

Bu dünya imtihan dünyasıdır. Geçen her saniye çetin bir kalem gibidir. Hiç durmadan bizi ve amelimizi yazıyor. Ya lehimize, ya aleyhimize…

KOLAYCA TEKFİRE CÜR’ET ETMEMELİ   

Kâfirde güzel amel olmaz mı? Olur. Güzel ahlâk olmaz mı? Olur. İman olmaz mı? İman olsa, zaten ona kâfir denmez! Peki, kâfir güzel amelinden ve güzel ahlâkından istifade etmez mi? Dünyada eder.

İşte iman, ahlâk ve amel farklı birer sıfattırlar. Üçünün de birbirini teyid eder derecede bir şahısta bulunması ideal olandır. Ama olmuyor. Kâfir ameli Müslüman’da, Müslüman ameli kâfirde olabiliyor. İşte bu sebeple, bir şahsı kötü amelinden dolayı kolayca tekfire cür’et etmemek, kâfir olmakla itham etmemek lâzımdır. 1

Bir kâfirin bütün ameli Müslüman’ca olmaz. Bir Müslüman’ın bütün ameli kâfirce olmaz. Ama Müslüman beşer olduğu için her ameli mükemmel olmuyor, imanını yansıtmıyor. Kâfir de insan olması haysiyetiyle kimi amelleri insanca, Müslüman’ca, fıtratının emriyle dürüstçe olabiliyor.

Üstad Hazretleri bu meseleyi hatırlatıyor: “Bir Müslimin her bir sıfatı Müslüman olmak lâzım gelmediği gibi, bir kâfirin de her bir sıfatı kâfir olmak ve küfründen neş’et etmek lâzım değildir.” 2

PRATİK HAYATIMIZA HATIRLATMALAR   

Başlıcalarını sıralayalım:

1- İnsana bakışında gerçekçi ol. Hatasız ve kusursuz kul arama.

2- Müslüman’dan yanlış bir amel gördüğünde ona küsüp darılma.

3- Müslüman’ı yanlış amelinden dolayı yargılama, kınama, damgalama. Onu kınamaktansa kendini kına. Ona tövbe fırsatı ver.

4- Yanlış ameli kendine model seçme. Yanlış amelden doğru dersler çıkar.

5- Hiçbir kimseyle küfrü veya günahı dolayısıyla iletişimi koparma.

6- Hiçbir kimseyi küfrü veya günahı dolayısıyla küfürle itham etme.

7- Hiçbir kimseyi küfrü veya günahı dolayısıyla Cehennem’e atma.

8- Tövbe kapısının ölünceye kadar açık olduğunu unutma. Küfürde veya günahta gördüğün insana, uygun bir hikmet dili ile, mümkünse tebliğ et. Mümkün değilse yanlıştan kurtulması ve hidayeti için duâ et.

Dipnotlar:

1- Eski Said Dönemi Eserleri, (Sünûhat) s. 472.  

2- Eski Said Dönemi Eserleri, (Rumuz) s. 513.