Çamdibi’nden Ahmet Aladağ: “İman ettik diyenle Müslüman olduk diyenin itikadı aynı mıdır? Hucûrat Sûresi’nde bazı bedeviler iman ettik demişler âyet onlara, hayır iman etmediniz siz Müslüman olduk deyin diyor. Bu meseleyi açıklar mısınız?”
Allah Hiçbir Şeyi Boşa Çıkarmaz
Kelime olarak İslâm, teslim olmak; iman ise inanmak ve inancın sağlam şekilde kalpte yerleşmesi demektir.
Terim olarak ise İslâm Hazret-i Muhammed’e (asm) vahyedilen dinin adıdır. Bu dine inanarak giren ve gereğini yerine getirmeye başlayan kimseye Müslüman denir. Müslüman olmak isteyen birisi inancını şehadet kelimesi getirerek ibraz eder. Allah’tan başka ilah olmadığını, Muhammed Aleyhissalâtü vesselâmın Allah’ın kulu ve elçisi olduğuna şehadet eden kişi zahirde Müslüman kabul edilir. Kalbi ise Allah’a bırakılır.
Beni Esed ibn-i Huzeyme kabilesi bir kıtlık senesinde Medine’ye geldiler. Baktılar ki, iki şehadet kelimesi söyleyen herkes, Hazret-i Peygambere (asm) gelen sosyal yardımlardan karşılıksız alıyor. Onlar da söylediler. “Eşhedü enla ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhu ve resuluhu” dediler. Peygamber Efendimiz’e de (asm): “Biz falancalar gibi sana savaş açmadık. Ailemizle birlikte geldik ve teslim olduk.” dediler ve ganimetten pay almak istediler. Zahirde Müslüman olmuş sayılıyorlardı. Çünkü Kelime-i Şahadet getirmişlerdi. Fakat hallerinden sanki ganimetten faydalanmak için Kelime-i Şahadet getirmiş gibiydiler. Kalplerini yarıp bakma imkânı ise yoktu. Müslüman olmadıklarını düşünmeye de su-i zan mani idi. Gerçek hallerini ise Allah biliyordu.
Bu âyet bu esnada indi. Onların sadece teslim olduklarını, ama iman etmediklerini deşifre etti. Âyet şöyledir: “Bedevîler, “İman ettik” dediler. De ki: “Siz sadece teslim oldunuz. Ama henüz iman gönüllerinize yerleşmedi. Bununla beraber Allah’a ve Resulüne itaat ederseniz yaptığınız hiçbir şeyi boşa çıkarmaz.” 1
İslâmiyet İltizamdır
Bediüzzama’a ait olan, “İslâmiyet iltizamdır. İman iz’andır.” tesbiti burada yerine oturuyor. Beni Esed kabilesi İslâmiyet’e teslim olmak zorunda kalmışlar, ama kalplerinde tasdik ve iman henüz oluşmamıştır.
Bunun örneği günümüzde vardır. Kur’ân ahkâmının adaletini ve hakkaniyetini gören ve takdir eden bir kişi Kur’ân’a tarafgirlik gösterse, ama kalbi iman etmemiş olsa, bu kişi “dinsiz Müslüman” oluyor. Kur’ân’ın hakkaniyetine teslim olmuş, ama iman etmemiştir.
Öte yandan Kur’ân ahkâmına tarafgirlik göstermeyen mü’minler de vardır. Kalbinde iman var, ama Kur’ân’ın adaletine teslim olamıyor, Kur’ân’ı eleştiriyor. Böyle mü’minler de “gayr-i Müslim mü’min” tabirine mazhar oluyorlar. 2
Her iki durum da necat getirmiyor.
Kalbini Yardın mı?
Bununla beraber, bizim insanları taksimata tabi tutmamız doğru değildir. Biz zahire göre hükmederiz. Aksi taktirde su-i zan yapmış oluruz.
Hiç kimse, hiç kimsenin kalbini yararak içinde ne olduğunu öğrenmek ve ona göre hüküm vermekle mükellef değildir. İman bakımından herkes kendi kalbinden sorumludur.
Halid bin Velid (ra) savaşta düşman askerini yere düşürdüğü sırada adamın Kelime-i Şehadet getirdiğini duyunca korkudan söylediğini düşündü ve bir kılıç darbesiyle adamı öldürdü. Fakat durumu Peygamber Efendimiz’e (asm) anlatırken çok zorlandı.
“Ya Resulallah! Adam korkudan söylemişti.” dedi.
Peygamber Efendimiz (asm) öyle celâllendi ki… “Kalbini yarıp da baktın mı? Kalbini yarıp da baktın mı? Kalbini yarıp da baktın mı?” buyurdu. Hatta öyle ki Halid bin Velid, içinden keşke ben daha sonra Müslüman olsaydım demeye başladı. 3
Kelime-i Şehadet getiren kişinin, zahirde iman etmiş ve Müslüman olmuş olduğuna hükmedilir. Bu kişi İslâm hukuku ile mükellef tutulur. Ölse Müslüman mezarlığına gömülür. İç dünyası Allah’a bırakılır.
DUÂ
Allah’ım! İçimi ve dışımı bir eyle! İçimle dışımı Müslüman kıl! Kalbime ihlâsı ve imanı, aklıma iz’anı, amelime teslimiyeti hakim eyle! Âmin.
Dipnotlar:
1- Hucurat Sûuresi: 14. 2- Mektubat, s. 46. 3- Ebû Dâvud, Cihad, 95; Ibn Mâce, Fiten, 1.