“Akaryakıt fiyatları neden artıyor?” sorusu herkesin sorduğu bir soru. Zira benzinin fiyatı 14 lirayı geçti. Akaryakıta 2021 yılında toplamda 46 kez zam geldi ve benzin 1 Ocak’tan bu yana da üç kez zamlandı. Konuyla ilgili olarak uzmanlar, akaryakıt zamlarının bütçe açığını kapatmak için kullanıldığını söylüyor.
Benzinin fiyatı 14 lirayı geçti. Peki bu artış ne anlama geliyor? Daha önceki gün, Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS), benzinin pompa fiyatına 46 kuruş zam yapıldığını açıkladı. Yeni zamlardan sonra benzin fiyatları; İstanbul’da 13,59 liradan 14,05 liraya, İzmir’de 13,67 liradan 14,13 liraya Ankara’da 13,66 liradan 14,12 liraya çıktı. Akaryakıta 2021 yılında toplamda 46 kez zam gelmişti. Benzin 1 Ocak’tan bu yana üç kez zamlanırken, toplam fiyat artışı 1,7 lirayı buldu. Bu zamları değerlendiren uzmanlar şunları söylüyor:
ÖTV düzenlemesi
Akaryakıt fiyatlarının artmasının temelde iki sebebi bulunuyor. İthalata dayalı akaryakıt sektöründe kur hareketleri ve uluslar arası piyasalarda petrol fiyatlarının yükselmesi fiyat artışlarında etkili oluyor. Ancak Türkiye’de son dönemde yaşanan kur düşüşü pompa fiyatlarına yansımıyor. Sebebi ise Aralık ayında getirilen özel tüketim vergisi (ÖTV) düzenlemesi. 22 Aralık’ta yürürlüğe giren düzenlemeye göre akaryakıt ürünlerinde ÖTV, ürünlerin döviz cinsinden fiyatlarının azalış tutarı kadar arttırılıyor. Kurdaki iniş, vatandaşa vergi olarak geri dönüyor.
Fiyatı doları geçti
DW Türkçe’ye konuşan ekonomist Selçuk Geçer, “Türkiye’de gerçekçi olmayan enflasyon oranları, gerçekçi olmayan faiz oranları, gerçekçi olmayan kur oranlarından tamamen bağımsız olarak hareket eden bir akaryakıt fiyatı uygulaması var ve nitekim artık bunu son fiyatlarla çok net bir şekilde görüyoruz” diyor. Selçuk Geçer, Türkiye’nin bütçesinde kara bir delik olduğuna işaret ediyor. Geçer, “Bütçede korkunç bir açık var. Bu açığı bir şekilde denkleştirmeye çalışıyorlar. Akaryakıtta bunun en temel kaynaklarından birisi. Yani akaryakıta yapılan zamlarla bu vergi açıkları kapatılmaya çalışılıyor” diye konuşuyor Geçer’e göre petrol fiyatları geriye gelse de bu bütçe açığı olduğu sürece akaryakıta arka arkaya zamlar yapılmaya devam edilecek.
Sebze meyve maliyetleri artıyor
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da, akaryakıtın hem üretimde hem de nakliye aşamasında sektör için önemli bir girdi olduğunu, bu işin paydaşlarının tamamını etkilediğini belirtiyor. Akaryakıt fiyatlarının yükselmesinin sebze ve meyve maliyetlerini artırdığını vurgulayan Tavşan, akaryakıttaki ÖTV’nin kaldırılmasının yanı sıra artan girdi maliyetleri karşısında üreticiyi koruyacak tedbirler alınması gerektiği görüşünde.