Üzerinde çokça durulması gereken problemlerden biri de israftır. İnanın, israfı önlemek için başlı başına bir bakanlık kurulsa yeridir. Tabii ki bu bakanlık, yeni bir israf kapısı olmamak şartıyla...
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın raporuna göre Türkiye, milli gelirinin yaklaşık yüzde 15’ini israf ediyor. Vakfın Kurucusu Prof. Aziz Akgül, “1 trilyon 81 milyar TL’lik kaynak israf oluyor” demiş. (Dünya g., 23 Haziran 2022)
Türkiye İsraf Vakfı Kurucusu Prof. Dr. Aziz Akgül’ün dikkat çektiği önemli bir konu daha var. Şöyle demiş: “En büyük israf devlette. Toplum da liderlerine bakarak israf konusunda hassasiyet göstermiyor.”
Türkiye’yi idare edenlerin ‘israf’a ‘itibar’ kılıfı geçirmesi ve bunu savunması çok büyük bir hatadır. Devleti idare edenler israfta yarıştıkça, tasarruf yapmak vatandaşın da aklına gelmiyor. “Şurada bir israf var, israfı önleyelim” denildiğinde; “Boş ver, herkes israf ediyor. Biz de israf etsek ne olur?” anlamına gelen cevaplar veriliyor. Çok basit bir israf kalemi olarak, kış aylarında boş kalan köylerdeki sokak lambalarının boşu boşuna yanmasını hatırlayalım. “Kış aylarında sokak lambaları boşa yanmasın” denildiğinde, (mesela bizim köyümüzde) şöyle cevaplar alınıyor: “Başka yerlerde, köylerde, kaçak elektrik kullananlar var. Onlar yapıyorsa bizim sokak lambalarımız da yansın, köyümüz ışıldasın!”
İyi de, boş köyde, boş sokakların ışıldamasının bir Allah kuluna faydası var mı? Bu derece israfı normal karşılamak nasıl bir anlayışın sonucudur?
Raporda “bronz kategori”de bütün kamu harcamaları yer almış. Bunlara örnek olarak kamu kuruluşlarının ışıklı tabelalarını gösteren Prof. Dr. Akgül, “Bir bakanlık binasının sürekli yanan ışıklı tabelalara neden ihtiyacı var? Amaç ne?” diye sormuş. Esasında bu soruyu 80 milyonun ayrı ayrı ve birlikte sormasında fayda var. Resmi dairelerin ışıklı ve lüks tabelaları olmasa devlet zarar mı görür?
“İsraf edilen bu paralarla neler yapılabilirdi?” sorusunun cevabı uzun olmakla birlikte bir kısmı şöyle: “Her biri 600 yataklı ve tanesi 70 milyon lira değerinde 15 bin 447 hastane yapılır ve sağlık sistemi tamamen rahatlatmış olurdu. Her biri 6 milyon 600 bin lira değerinde 16 derslikli 163 bin 841 ilkokul ve ortaokul yapılarak, eğitimde fiziki kapasite arttırılır, her sınıfta 30 öğrencinin okutulması hedefi yerine getirilebilirdi. Kilometresi 4 milyon 950 bin lira olan 218 bin 455 km otoyol yapılarak ülke kalkınması için gerekli ulaşım altyapısı tamamlanırdı. Her bir ihracatçı firmaya veya KOBİ’ye 500 bin lira kredi verilmiş olsaydı, 2 milyon 162 bin işletmeye destek sağlanırdı.”
Bunların hiç biri yapılamasa dahi israfın önlenmesi şarttır vesselam.