"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Hicretle gelen devlet

Halil ELİTOK
01 Ağustos 2022, Pazartesi
Hicretin arka planına bakmak istiyorum. Kur’an’daki devletin tanıtımına geçmeden önce, insanlık hayatında genel anlamdaki devlet kavramının anlatılması yerinde olacaktır.

İnsanlığın ilk babası ve ilk insan, ilk peygamber ve Havva annemiz ona eş olarak yaratılması neticesinde bir aile hayatı kurulmuştur. Aile de, en eski devlet çeşididir.[1]

İnsan, aile tipi devlet ile başlamış, sonra bu devlet, yavaş yavaş gelişerek kabile devleti, sonra köy ve belde devleti, daha sonra da krallık ve imparatorluk devleti haline dönüşmüştür.[2]

Kur’an-ı Kerim, önce yalnız insandan, sonra karıkoca ve çocuklardan oluşan aileden, sonra aşiretten, sonra da köy, belde, şehir veya belde olarak isimlendiğimiz yerleşim bölgelerinden bahsetmektedir. “Ormanda yaşayan” Şuayp (a.s.) ın kavmi olan Eyke halkından bir çok yerde söz edilirken[3], “Dağlarda emniyet içinde kalacakları (taşlardan) evler yontan”[4] Hz. Salih (a.s.) dan ve kavminden bahsedilirken şöyle denilmektedir: “Sizin için davar derilerinden gerek göç gününüzde, gerekse konaklama gününüzde kolayca taşıyabileceğiniz evler.”[5]

İslam devletinin doğuşu (620 ve 622) yapılan Akabe biatlarıyle başladığı[6] söylenirse de Hz. Peygamberin doğduğu Mekke-i Mükerreme o zaman devlet hüviyetinde olduğu ifade edilmiştir.[7] Ancak devletin alt yapısını oluşturan ve toplumun unsurlarını bir arada tutacak yazılı bir metin daha sonra Hz. Peygamberin Medine’ye hicretlerinden sonra gerçekleşmiştir.

Hz. Peygamberin Medine’ye gelir gelmez gerçekleştirdiği en önemli iş muhacirlerle (Mekke’den hicret edenlerle) Ensar’ı (Medinenin yerleşik halkı) kardeş yapmış ve böylece iki toplum arasındaki kaynaşma temin edilmiştir. İslâmın İslam’ın Medine’de yaşayan toplum tek bir kavim veya tek bir millet bulunmuyordu. O günkü Medine yapısı homojen bir toplumdu. Çok farklı bir yapı oluşturmuş ayrıca farklı uygulamamalara baktığımızda mütecanis olmayan bir manzara arzetmektedir. Hz. Peygamberin (a.s.) hicret ettiği sırada Medine’de 6.000 Müşrik Arap, 4000 kadar Yahudi ve 50 kadar Hıristiyan Arap yaşamaktadır.[8] Bir başka tasnife göre; 1500 Müslüman, 4000 kadar Arab, 4000 kadar Musevi insanın ve diğer azınlıklarla birlikte 10.000 insanın yaşadığı ifade edilmiştir.[9] Saydığımız dini zümrelerin dışında kalan Araplar, Mekkedekiler gibi müşrik inanç sahibiydiler.[10]

Hz. Peygamber (a.s.) hicretin 1. senesinde bütün Medinede yaşayanların temsilcilerini Enes b. Malik evinde bir araya getirdi. Bir takım konuşmalar yapılmıştı. Yapılan bu konuşmalar prensipler haline getirildi. Bunlar bu toplantıya katılanlar tarafından imzalanarak uygulamaya konulmasında mutabakat sağlandı.

Bu maddeler Hz. Peygamberin başkanlığında teşekkül eden ilk İslam Devletinin anayasasıydı. Hatta “Bu metin sadece ilk İslam Devletinin anayasası olmakla da kalmadı, aynı zamanda bütün dünyada yazılı ilk anayasayı teşkil etmekteydi.”[11]

Şehir devleti mahiyetinde olan bu metin hukuki, siyasi, askeri statünün oluşmasında ve daha sonra oluşabilecek anayasalara zemin hazırlamakta ve altyapısını oluşturmaktadır.

52 Maddeden ibaret olan şehir Devletinin anayasasını teşkil eden bu metni bir başka ifade ile İslam amme hukuku [12] yönünden fevkalade önem arzeden bu vesikanın metnidir.    

Dipnotlar:

[1]Diyanet Dergisi. (Peygamberimiz Özel Sayısı) c. 25,  s.4,  s.47.

[2]Diyanet Dergisi, a.g.e. s.49

[3]Hicr Suresi, 15/78-79,

[4]Hicr  Suresi, 15/82,

[5]Nahl Suresi, 16/80,

[6] Niyazi, Mehmet; İslâm’da Devlet  Felsefesi, Ötüken Neşriyat, İstanbul-199O, s.26.

[7] Diyanet Dergisi a.g.e. s.27

[8] Niyazi, a.g.e. s.27.

[9] Tuğ, Salih; Hicretle Gelen Devlet, Nesil Dergisi s:37-38, İstanbul-1979, s.36.

[10] Nesil Dergisi, a.g.e.. s.36.

[11]Suruç, Salih; Kainatın Efendisi Peygamberimizin Hayatı, Yeni Asya.Yayınları, İstanbul-1983,  C. 1, S. 501.

[12]Nesil Dergisi, sayı-37-38, s.37.,

Okunma Sayısı: 1626
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Said Yüksekdağ

    1.8.2022 12:28:18

    bu cümleyi anlamadım:" İslâmın İslam’ın Medine’de yaşayan toplum tek bir kavim veya tek bir millet bulunmuyordu. " ??

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı