Bu cümlede geçen firengi okumak nedir? Firengi okumanın zararı var mıdır? Firengi okuyanların akıbeti ne olur? vb. sorularının cevaplarını bulmaya çalışacağız.

Eğitim ve öğretim konusunda bir kuralı Elmalılı Hamdi Yazır şöyle söylüyor: “Doğru öğretmek, yeterli öğretmek ve zamanında öğretmek.”

Peki bu sözle yukarıdaki sorularımızın bir ilişkisi olabilir mi?

Biz başta alıntıladığımız Üstad’ın cümlesine bir bakalım. Bu cümleden anladığımız kadarıyla ilk başta firengi okuyanlar İslâm(î) yazılarını okuyamıyorlar.

Buradan belki şunu da anlamalıyız. Firengi okuyan kişiler tek yönlü eğitim alan ve yalnızca firenkçe (İslâmî olmayan) yazılan yazıları okuyabilen kişilerdir.

Demek buna göre, firengi okumak bir yönüyle tek kanatla uçmak gibi oluyor. Tek kanatla uçmak mümkün olamayacağından başka bir metot bulunması gerekiyor. O da ikinci kanadı takmak. Yani “İslâmî okumak”.

Bu kere de yeni bir tabir karşımıza çıkıyor, “İslâmî okumak”. 

Buradan şimdi ise, Elmalılı Hamdi Yazır’ın sözüne geçebiliriz her halde. Doğru öğretmek, tabiri her iki okumanın beraber olması gerektiğini bize hatırlatıyor. 

Çünkü aynı konuda Üstad Bediüzzaman da mealen şöyle diyor: ”Din ilimleri (İslâmî okumak) ile fen ilimleri (Firengi okumak) beraber okutulmalı ki talebenin himmeti pervaz etsin.”

Belki de anlayacağımız son söz olarak eğitim ve öğretim için hem “Firengi” hem de “İslâmî” okumalar yapmak işin özü, vesselâm.