"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Enver Paşa’nın samimî gayretleri (1)

M. Latif SALİHOĞLU
22 Temmuz 2019, Pazartesi
GÜNÜN TARİHİ: 22/23 Temmuz 1908

Yakın tarihimizin en dürüst, en samimî, en gayretli şahsiyetlerinden biri, hiç şüphesiz İsmail Enver Paşa’dır. (1881-1922)

Hakikat böyle olmasına rağmen, iki mühim talihsizlik sebebiyle, yüz yıldan fazla bir zamandır çok farklı, hatta üzerine kasten yapıştırılan “hain” damgasıyla tanıtılmaya çalışıldı, ne yazık ki...

O büyük talihsizliklerden biri, “Osmanlı’nın kıyameti” mânasını da taşıyan Birinci Dünya Harbi’nin onun “Başkumandan”lığı zamanına denk gelmesi olmuştur.

Diğer büyük talihsizlik ise, Mustafa Kemal ile aralarındaki husûmet ve rekabetten dolayı, Kemalistlerin kasdî saldırısına mâruz kalmış olması. Enver Paşa’yı hedef tahtasına koyan Kemalistler, ona karşı her türlü suçlayıcı ve karalayıcı damgayı mübah gördü, hatta kuvvet verdi.

* * *

Başkumandan Enver Paşa’yı bugünlerde yâd etmemizin ise, birkaç sebebi var.

Birincisi: Tam otuz yıldır (1878’den beri) askıda tutulan Meşrûtiyet’in, 23 Temmuz 1908’den itibaren yeniden işlerlik kazanması yönünde gösterdiği olağanüstü gayret. Öyle ki, arkadaşı Niyazi Bey ile birlikte kefenini boynuna takarak Selânik ve Manastır Dağları’nda bir direniş hareketini organize ettiler ve sonunda kan dökülmeksizin hürriyet ve meşrûtiyetin yeniden ilân edilmesine vesile oldular.

İkincisi: Bir yıl kadar evvel elden çıkmış ve Bulgar işgaline uğramış olan Edirne’nin kurtarılması ve 22 Temmuz 1913’ten itibaren tekrar Osmanlı idaresine geçmesini muvaffakiyetle sağlamış olması.

Şimdi, bu hadiselerle bağlantısı başta olmak üzere, İsmail Enver Paşa ve hizmetleri ile ile alâkalı nisbeten tafsilatlı bir değerlendirme yapmaya çalışalım.

İki Kahraman-ı Hürriyet: Enver ve Niyazi Beyler

23 Temmuz 1908’de, eski adı Ahrar-ı Osmaniye Cemiyeti, yeni adıyla İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne mensup olan bazı yenilikçi subaylar, Manastır’da ve Selânik’te önce Hürriyet, ardından Meşrûtiyeti ilân ettiklerini açıkladı.

Bu hadiseden bir gün sonra da, Padişah tarafından askıdan indirilen Meşrûtiyet, birer resmî fermân ile ilân edildi. Böylelikle, tam 30 yıllık bir kesintiden sonra, Meşrûtiyet, Sultan Abdülhamid'in fermânıyla ikinci kez ilân edilmiş oldu.

* * *

Meşrûtiyetin bu resmî ilânıyla birlikte, otuz yıldır devam eden istibdat devri de son buldu. Aynı şekilde, Kànun-u Esâsî (Anayasa) yürürlüğe girdi. Hemen ardından, yeni partiler kurulup Meclis-i Mebûsan tekrar faaliyete geçirilmiş oldu.

Meşrûtiyet'in, Hürriyetle birlikte şifâhen ilânı,  Manastır’da Niyazi Bey ve Selânik'te Enver Bey tarafından sağlanmış idi.

Bu ilân tarihi, Rumî 10 Temmuz (1324), Milâdî ise 23 Temmuz (1908) gününe tekabül ediyor. O zamanlar Rumî tarih revaçta olduğundan, eski zamanda Hürriyet veya II. Meşrûtiyet'in ilânına dair bahis açıldığında, çoğu zaman "10 Temmuz hareket-i mesûdânesi" diye söz edilirdi.

* * *

Hürriyet ve meşrûtiyetin ilânı, her ne kadar kansız gerçekleşti ise de, bu muzafferiyetin elde edilmesi hiç de kolay olmadı. Bu uğurda uzun yıllara dayanan bir mücadele süreci var. Namık Kemâl, 1888'de vefat etmiş olmasına rağmen, hemen bütün ömrü bu yolda dirayetle vermiş olduğu mücadelelerle geçti.

Dolayısıyla, bu büyük dâvânın fikrî/siyasî arka planında Namık Kemâl ve arkadaşlarının geldiğini de unutmamak lâzım.

Okunma Sayısı: 2868
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • çetin acar

    22.7.2019 15:36:13

    demek ki; 1920 de açılan meclisten önce bir meclis vardı, seçilmiş mebuslar vardı, yeniden kurduk denilen cumhuriyetten önce de bir cumhuriyet (meşrutiyet) vardı. bakalım gerçek tarih ne zaman yazılacak.

  • Abdullah Tunç

    22.7.2019 09:42:59

    Tarih, kainatın vicdanıdır derler.Kainatın vicdanı olup, olmadığını bilmiyorum,ama milletlerin vicdanı olduğu kesin gibi görünüyor.Eğer tarih milletlerin fikir ve düşünce dünyalarına doğru yansıtılmazsa toplumların vicdanını bozar. Tarih aynı zamanda bir manevi enerji kayanağıdır. Manevi bataryalardır.İstikbala emin adımlarla yürümek için tarihi doğru bilmek gerekiyor.Şimdi bu makalede iki hürri yet kahramanını yeniden icraatlarıyla tanımış oldum.Otuz sene meşrutiyet ve hürriyet için nasıl mücadele ettiklerini, selanik ve manastır dağlarını nasıl mekan tuttuklarını hayretle okudum. Onun için tarihin doğru yazılması,nesillere doğru aktarılması gerekiyor.Eğer birlik ve beraberlik,ittihat ve mühabbet isteniyorsa,bir an evvel tarihteki bütün çelişkilerin,zıtlıkların kaldırılıp,gerçek tarihin yazılması lazım ve elzem görünüyor.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı