Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Cumhuriyet Senatosu üyesi, aynı zamanda Kontenjan Senatörü Suat Hayri Ürgüplü tarafından hazırlanan bakanlar kurulu listesini 13 Mayıs 1972 veto etti. Hükümeti kurma görevi 29 Nisan’da verilmişti.
Söz konusu vetonun gerekçesi, doğrusu kargaları dahi güldürecek kadar komikti. Gerekçe şu şekilde ifade edildi: Bu kabine, 12 Mart Muhtırasının ruhuna uygun değil.
Bunun üzerine, kendisine tevdi edilen “Yeni kabineyi teşkil etme vazifesi”ni Çankaya Köşkü’ne iade eden Ürgüplü, bu tarihten sonra aktif siyasetle olabildiğince mesafeli durmaya çalıştı.
*
Anarşik olayların giderek artması, yabancı uyruklu teknisyenlerin anarşistler tarafından (Deniz Gezmiş’in arkadaşları) hunharca öldürülmesi, 12 Mart (1971) Muhtırasından bu yana başbakanlık yapmakta olan eski CHP’li Nihat Erim’i bir hayli yormuş ve adeta canından bezdirmişti. CB tarafından “Aşırı yorgunluk sebebiyle mazeretli ve mezun sayılmasının uygun görüldüğü” ifadesi kullanıldı.
Erim, “sağlık gerekçesiyle” 17 Nisan 1972’de istifa etti. Bunun üzerine, hükümeti kurma görevi Suat Hayri Ürgüplü’ye verildi. Onun kabinesi veto edilince, devreye bu kez “muhtıra meddahı” Milliyetçi Güven Partili (MGP) Millî Savunma Bakanı Ferit Melen girdi.
Muhtırayı alkışlayan Melen, Köşk tarafından da kabul edilen yeni kabineye AP’den 8, CHP’den 5, MGP’den 2, Meclis dışından 9 ve Kontenjan Senatörü olarak 1 kişiyi alarak, muhtıranın mantığına uygun bir kadroyla başbakanlık görevini üstlendi.
Böylelikle, Ürgüplü’nün veto edilip, Melen’in kabul görmesinde rol oynayan en önemli faktörün “muhtıra mantığı” olduğu bir yönüyle tescil edilmiş oldu.
Ürgüplü kimdir?
1903’te Şam’da dünyaya gelen Suat Hayri Ürgüplü, son Osmanlı Şeyhülislâmlarından Ürgüplü Hayri Efendinin oğludur. Hukuk Mektebi mezunu olup, uzun yıllar hakimlik yaptı.
1943’te Kayseri milletvekili olarak Meclis’e girdi. Bir müddet Gümrük ve Tekel Bakanlığı yaptı. 1950’de Demokrat Parti listesinden bağımsız milletvekili seçildi. 1961’de bu kez Adalet Partisi listesinden bağımsız senatör seçildi. 1965’te İnönü hükümetini gensoru ile devirip koalisyon hükümetini kurdu. 1966’da Cumhurbaşkanı Sunay tarafından kontenjan senatörü yapıldı. 1972’de ise, kurmuş olduğu bakanlar kurulu listesi, yine aynı Sunay tarafından bu kez veto edilmiş oldu.
Alçakça bir muhtıraya hedef olan siyaset kurumu, o tarihte ne yazık ki, son derece kaypak, değişken, müdahaleye maruz, dolayısıyla güvenilmez bir hale gelmiş durumdaydı.