9 Mart 1618 tarihinde Malatya’nın Aspozi (Yeşilyurt) ilçesinde dünyaya geldi. Asıl ismi Mehmed iken tahsilini yaptığı Mısır’a atfen, “Niyazî” mahlasıyla birlikte “Niyazî Mısrî” mahlasını şiirlerinde kullandı. İlim tahsili, tarikat dersleri için uzun yollar ve yılların ardından şöhreti yayılır ve bu şöhreti onu Osmanlı Sarayına ulaştırır. Sultan 2. Ahmed tarafından kabul ile Edirne’ye giden şair daha sonra İstanbul’a, oradan da Bursa’ya döner. Sultan 2. Ahmed’in Avusturya seferine Niyazî Mısrî müritleri ile birlikte katılmak ister, bu isteği padişah tarafından durdurulmak istenir. Saraydaki vezirlerin Sultana tesiriyle katılması istenilmemesine mukabil Niyazî Mısrî bunu kabul etmez. Sefer dönüşünde Vüzeranın tesiriyle Limni adasına gönderilir.2 Onbeş yıl süren sürgün hayatının sonunda Limni’de 16 Mart 1694’de vefat etti. Kabri oradadır. Allâh rahmet eylesin.3
Bu mutasavvıf şahsiyet, devrin yönetimi tarafından neden istenmemiş ve çeşitli sürgünlere yollanmıştır? Pir Sultan Abdal, Seyyid Nesimî gibi alışılagelmiş ezberleri bozan Alevi-Bektaşi şair-mutasavvıfları gibi o da Sünnîlerin dik başlı mutasavvıfı olarak devletin içinde yapılan yanlışları, padişah bile olsa tenkitten çekinmemiş ve eserlerinde dile getirmiştir. Onu sevgi ve muhabbette Yunus’a, dik duruşta Seyyid Nesimi ve Pir Sultan Abdal’a benzetmek mümkün. Muasırlarına göre en yeni ve en ufku açık mutasavvıf olarak görürüz Niyazî Mısrî Hazretlerini. Hasan Hüseyin’e olan sevgisi ve bunu her fırsatta dile getirmiş olmasından dolayı kendisinin Alevî olduğunu söyleyenler bile çıkmıştır.4
Niyazî Mısrî, Yunus Emre tarzında İlâhî aşk dolu duygularını manzumelerle terennüm ederek tanındı. Tefsir ve tasavvufa dair eserler telif etmiştir.
Said Nursî, onun bazı mısralarını eserlerinde zikretmiştir. Malûm, Bediüzzaman, doğuda Ruslara karşı savunma yaparken esir düşüp, Sibirya’nın Kosturma esir kampında iken Eski Said’in Yeni Said’e inkılâb etmesi sürecinde ruhunda bazı intibah halleri yaşar. Yirmi Altıncı Lem’a’da; esaret kampının yanında, Volga Nehri kıyısındaki Tatar Camii’nde bulunurken ruhî sancılar içerisindeki Üstad, dünyanın geciciliği karşısında ruhunun dost aradığını Niyazî Mısrî mısraları ile dile getirir:
“Dünya gamından geçip, yokluğa kanat açıp,
Şevk ile her dem uçup, çağırırım dost, dost!” 5
Gençlik gecesinin uykusundan ihtiyarlık sabahıyla uyandığını ifade eden Üstad, vücudunun yokuştan aşağıya koşar gibi gittiğini görür ve feryad eder:
“Günde bir taşı bina-yı ömrümün düştü yere,
Can yatar gafil, binası oldu viran bîhaber”
“Dil bekası, Hak fenâsı istedi mülk-ü tenim,
Bir devâsız derde düştüm, ah ki Lokman bîhaber.”
“Bir ticaret yapmadım, nakd-i ömür oldu hebâ,
Yola geldim, lâkin göçmüş cümle kervan bîhaber.
Ağlayıp, nâlân edip, düştüm yola tenhâ, garip,
Dîde giryan, sîne biryan, akıl hayran, bîhaber.” 6
“Ölmek için dünyaya gelirsiniz; harap olmak için binalar yapıyorsunuz.” 7 hadisinin ihbarıyla her sabah bir melâikenin çağırması ve ikazına karşılık; hayatın içerisindeki koşuşturmacaların bir mühim özetini Niyazî Mısrî rahmetli şöyle ifade eder:
“Derman arardım derdime, derdim bana derman imiş.
Bürhan arardım aslıma, aslım bana bürhan imiş.” 8
Rabbim, bu rahmetlilerin şefaatına nail eylesin. Âmin.

Dipnotlar: 1- Niyazî Mısrî Divanı, Sağlam Kitabevi, 1976, sh. 14. 2- http://www.niyazimisri.com 3- İslâm Ans. C.33, sh. 167. 4- Meryem Aybike Sinan-Haber7. 5- Lem’alar, sh. 523; Niyazî Mısrî Divanı, Sağlam Kitabevi, 1976, sh. 35. 6- Lem’alar, sh. 505; Niyazî Mısrî Divanı, Sağlam Kitabevi, 1976, sh. 68. 7- Lem’alar, sh. 549. 8- Niyazî Mısrî Divanı, Sağlam Kitabevi, 1976, sh. 109.