2000 yılından önce bütçe görüşmelerinde liderlerin kürsüye çıkacağı günler merakla beklenir, konuşmalar günlerce gündemi belirlerdi. Ancak özellikle de Partili Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçilmesinden sonra durum değişti. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan konuşma yapmadı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, SP Genel Başkanı Mahmut Arıkan, İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu konuşurken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve son yıllarda olduğu gibi salonda bulunmasına rağmen konuşmadı.

***

BÜTÇESİNİ YARDIMCISI SUNUYOR

Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanmasına rağmen bütçenin sunuşunu Cumhurbaşkanı Yardımcısı; savunmasını ise AKP’li milletvekillerinin yapması yeni sistemin dikkat çeken uygulamalarından biri.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın bütçe sunumundaki, “Tarım sektöründe yüzde 12,7 negatif büyüme gerçekleştirdik” sözü gündem oldu. “Küçüldük” yerine “negatif büyüdük” ifadesinin kullanılması uzun süre tartışılacak ifadeler arasına girdi.

Yeni sistem ile bütçe yapma hakkı elinden alınan Meclis’te görüşmeler tartışmalarla geçiyor. Zaman zaman bazı “atanmış bakanlar”ın seçilmiş milletvekillerine karşı kullandığı üslûp bu sene de tepkilere yol açıyor. 

Yeni sistemde Meclis’in bütçe yapma hakkının elinden alınmış olması ve bütçenin reddedilmesi hâlinde önceki yıl bütçesinin “yeniden değerleme oranı”nda arttırılarak yürürlüğe girmesi de önemli bir eleştiri konusu.

 ***

“UTANMA” TARTIŞMASI

Bütçe görüşmelerinde grup başkanvekillerinin tartışmaları da ortamı geriyor. Ana muhalefet partisi grup başkanvekilinin atamalarda torpil iddialarına yönelik, “Hiç mi utanmıyorsunuz?” sözlerine iktidar partisi grup başkanvekilinin, “Utanmıyoruz, gurur duyuyoruz” sözleri şu ana kadarki görüşmelere “damga” vururken, en çok konuşulan polemiklerden birisi oldu.

Bu sene dikkat çeken bir diğer husus ise iktidar partisinin milletvekillerinin genel kurulda bulunmamaları. Yoklama taleplerinde yeterli sayıya ulaşamadığı için oturumlara ara verilmesi, oylamalarda dışarıdaki vekillerinin koşarak salona girmesi, “İktidar vekilleri bütçelerine sahip çıkmıyor” yorumlarına sebep oldu.

Bakanlıkların bütçelerini bakanlar sunuyor. Sonra partiler adına konuşmalar yapılıyor. Konuşmalardan sonra, vekillerin bakana sorularına geçiliyor. Çoğu zaman bakanlar vekillerinin sorularını ya tam cevaplandırmıyor ya da yazılı cevap vereceğini söylüyor. Bu da eleştirilen başka bir konu…

 ***

ADALET BAKANINA ZOR SORU

Adalet Bakanlığı bütçesi en hararetli görüşmelerden biri oldu. Bu durum, ülkede hukuk ve adalet konusunun birinci gündem maddelerinden biri olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç’un Adalet Bakanına yönelttiği, “Sayın Bakan, banka soygununu duymuştuk, kuyumcu soygununu duymuştuk, müze soygununu duymuştuk, saray soygununu duymuştuk, ama adalet sarayının soyulduğunu ilk kez duyduk. Sizin döneminizde bir ilk yaşandı; 25 kilogram altın, 50 kilogram gümüş, emanette silâhlar, şunlar bunlar, hepsi gitti. Sizi kutluyorum; adaleti soyduran Adalet Bakanı olarak tarihe geçtiniz. Peki, bu soygunların sorumlusu kim? Meselâ, siz hiç sorumluluk hissediyor musunuz?” sorusu cevapsız kalan sorulardan birisi oldu.

 ***

2026 BÜTÇESİ: FAİZ, ZAM VE VERGİ

2026 bütçesinde faiz ödeneği 2 trilyon 742 milyar liraya yükseltildi. 2017’deki sistem değişikliğinden bu yana faiz ödemeleri yüksek oranda artış ile cumhurbaşkanlığına bütçesine ayrılan büyük pay tartışma konusu olmaya devam ediyor. Faize bu kadar büyük para ayrılırken, sosyal yardımlara 917 milyar lira ayrılması muhalefet tarafından sıklıkla gündeme getiriliyor.

Genel olarak 2026 bütçesi, “zam, vergi ve faiz bütçesi” şeklinde özetleniyor.