Hollanda son Parlamento seçimleri 22 Kasım 2023’te yapılmıştı. Özgürlük Partisi-PVV, Dilan Yeşilgöz’ün liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi-VVD, Yeni Toplumsal Sözleşme Partisi-NSC ve Çiftçi Vatandaşlar Hareketi-BBB’den meydana gelen koalisyon hükümeti, 02 Temmuz 2024’te göreve başladı. Dick Schoolf Başbakanlığındaki hükümetten, seçimlerde birinci olan PVV zaten 03 Haziran 2025’te hükümetten çekilmişti. 

Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, Gazze soykırımının görüşüldüğü bakanlar kurulunda “İsrail’e karşı baskıyı arttıracak ek tedbirler ve sert yaptırımlar uygulanmasını sağlayamayınca” 22 Ağustos 2025’te istifa etti. Veldkamp’ın ardından, NSC mensubu Başbakan Yardımcısı Eddy van Hijum ve diğer bakanlarla birlikte toplam 9 bakan istifalarını verdiler.

“VVD ve BBB’nin Gazze’deki endişe verici durumu kabul etmediklerini” vurgulayan Veldkamp, “Diplomasinin her zamankinden daha fazla önem taşıdığı, eşi benzeri görülmemiş bir jeopolitik gerginlik döneminde yaşıyoruz” ifadesiyle, dünyayı olumsuz etkileyen İsrail’in Gazze işgaline dikkatleri çekiyor. Birde Veldkamp’ın istifası, Hollanda’nın “işgal altındaki Batı Şeria’da ‘East-1 veya E1’ olarak adlandırılan yasadışı Yahudî yerleşim birimlerini genişletme planlarını kınayan ortak bildiriyi 20 ülkeyle birlikte imzalamasından” bir gün sonra geldi.

“E1” planına göre “inşası onaylanan 3400 konutun tamamlanması hâlinde, E1’i, Ma’ale Adummim yerleşimine bağlayacak, yani Batı Şeria’yı fiilen ikiye bölecek ve bitişik topraklara sahip bir Filistin devletinin kurulması engellenecek. Böylece iki devletliliğin ortadan kaldırılacak” olması önemli. Bundan dolayı Yahudî yerleşimciler ev ev bölgeye kalıcı amaçla yerleştirilmektedirler.

Veldkamp, geçtiğimiz Temmuz ayında da “İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’e Hollanda’ya giriş yasağı” getirmişti. Veldkamp’ın bu kararı almasında “Ben-Gvir’in kıtlık nedeniyle Gazze’ye ulaşan tüm insanî yardımların engellenmesi ve Filistinlilerin ‘gönüllü göç’ tabiriyle harap olmuş bölgelerden etnik olarak temizlenmesi çağrısını, birçok kişinin soykırım şeklinde” tanımlaması etkilidir.

Hollanda’da halkın, Gazze’deki kıtlık, göç, etnik temizlik ve soykırıma karşı hassasiyeti mevcut. Bu amaçla toplumsal gruplar, hükümete baskı amacıyla Haziran 2025’te 100 binden fazla kişinin katıldığı son 20 yılın en büyük protestosunu gerçekleştirdiler.

Hatırlanacağı üzere Güney Afrika’nın 29 Aralık 2023’te İsrail hakkında “insanlığa karşı suç işlediği” gerekçesiyle, Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmasının sonrasında, Batı merkezli “hamiyetkâr ve fedakâr … İsevî cemaati namı altında”ki1 toplumsal grupların Gazze’de insanlığa karşı işlenen suçları protestoları önem arz ediyor. 

Çünkü konuya hassasiyeti olan sivil grupların faaliyetleriyle, yasadışı Yahudî yerleşimlerini genişletme planlarını kınayan 21 ülke ortak bildiriyi 21 Ağustos 2025’te imzalandılar. Ertesi gün Veldkamp ve beraberindeki 9 bakanın istifası gerçekleşti.

Tarih bir kez daha Bediüzzaman Said Nursî’nin tesbitlerini teyit ediyor. Nursî’ye göre “Şimdi umum beşerde sulh-u umumî için, …çareler aranıyor”.2

 Filistin/Gazze meselesi sadece Arapları-Müslümanları-Yahudîleri değil, aynı zamanda “hem İslâm milletlerini, hem sulh-u umumîye muhtaç Hıristiyanlık dünyasını da alâkadar”3 ediyor. Dolayısıyla “İsevîlik din-i hakikîsinden aldığı feyizle hayat-ı içtimaiye-i beşeriyeye nâfi san’atları ve adalet ve hakkaniyete hizmet eden fünunları takip eden birinci Avrupa”nın4 taraftarlarının ve “istirahat-i beşeriye için …hukuk-u insaniyeyi muhafaza için mücadele eden(ler)”5 sulh-u umumîye muhtaç Hıristiyanlar da, Gazze’deki soykırımın durdurulmasında katkı sağlayacaklardır.

Dipnotlar:

1- Mektubat, s. 420.; 2- Emirdağ Lâhikası, s.404.; 3- Emirdağ Lâhikası, s.410.; 4- Lem’alar, s.119.; 5- Kastamonu Lâhikası, s. 80.