Bölgede şu anda savaş olmasa bile, her an çatışma çıkacak tehlikesi mevcut. Çünkü bölgenin siyasî, ekonomik, etnik, kültür, kimlik, dini/mezhebî, sınır vb. kaynaklı sorunları hâlen çözülemedi.

Balkanlar’daki son gerginlik 31 Temmuz’dan itibaren Kosova ve Sırbistan arasında yaşanıyor. Aslında sorun Kosova’nın 2008’deki bağımsızlık ilanına kadar gidiyor. Daha doğrusu Sırbistan, bağımsızlığına kavuşmuş Kosova’yı kendi toprağı görüyor. Kosova hükümetinin 31 Temmuz’da, ülkede yaşayan Sırplar dahil herkese Kosova kimlik kartı ve araç plakası zorunluluğu getirileceğini açıklaması, Sırbistan’ın sert tepkisini çekti. Kosova’daki Sırplar’ın da, kuzeydeki sınır geçiş noktalarını barikatlarla kapatmaları ülkedeki tansiyonu yükseltti. Kosova hükümeti, yapılan girişimler neticesinde barikatları kaldırarak, kimlik ve plaka değişikliğini 1 Eylül 2022’ye erteledi.

Yugoslavya’nın parçalanmasının ardından bölgede etnik kırılganlık had safhada. Sırbistan’daki Sırpların Kosova’ya geçişlerinde, Geçiş Noktaları’nda Kosova tarafından giriş-çıkış belgesi düzenlenmesi tepkiye neden oluyor. Aynı durum Kosova’daki Sırpların Sırbistan’a geçişlerinde de söz konusu. Aslında giriş-çıkış belgesi uygulaması 2011 yılında Sırbistan ve Kosova tarafından kabul edilmiş, ancak uygulamada sorunlarla karşılaşılmaktadır. Kosova’nın, şimdilik Sırbistan’dan geçişler için 90 gün geçerli geçici beyan formunu yürürlüğe koyacağı belirtiliyor. Fakat uygulamada nelerle karşılaşılacağını takip edeceğiz.

Sınırdaki protestoların ardından Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Kosova Başbakanı Albin Kurti 18 Ağustos’ta AB’nin arabuluculuğunda Brüksel’de bir araya geldiler. Ancak AB Dış Politika Sorumlusu Josep Borrel “5 saatlik görüşmeden sonuç alamadıklarını” belirtirken, muhtemel sonraki görüşmede durumun netlik kazanacağı düşünülüyor. Vucic ve Kurti’nin en son 4 Mayıs’ta Berlin’de AB’nin Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak’la gayri resmi akşam yemeğinde buluştukları hatırlardadır. Ancak 4 Mayıs’taki görüşmelerde de ilerleme kaydedilememişti.

Araç plakaları konusu da, Kosova’nın bağımsızlığından önce BM Kosova Misyonu UNMIK tarafından verilen “KS” kodlu plakaları, Kosova’nın değiştirmek istemesidir. Geçtiğimiz Haziran ayında Kosova hükümetinin, Sırbistan tarafından 10 Haziran 1999 ile 21 Nisan 2022 tarihleri arasında verilen plakaların 30 Eylül 2022’ye kadar “RKS” kodlu plakalarla değiştirileceğini duyurdu. Böylece Kosova ve Sırbistan arasında artan gerginlik, Kosova’nın kuzeyindeki Sırplar’ın sınır geçiş noktalarını barikatlarla kapatmasına kadar vardı. “RKS” kodlu plakalar, Kosova Cumhuriyeti’ni temsil ediyor. Ancak Sırbistan ise, Kosova’nın bağımsızlığını tanımıyor ve sorun tam da buradan kaynaklanıyor.

Hatırlanacağı üzere Sırbistan ve Kosova 4 Eylül 2020’de ABD’de imzaladıkları “Ekonomik Anlaşma” sonrasında, Sırbistan, İsrail’deki Büyükelçiliği’ni Kudüs’e taşımayı taahhüt etmiş ve Kosova da Kudüs’te 1 Şubat 2021’de Büyükelçiliği’ni açmıştı.

Bölgede istikrarın bozulması halinde müdahaleye hazır NATO’nun Kosova Gücü (KFOR) mevcut. Birde AB’nin, Vucic ve Kurti’ye diplomasi yolu açık tutuluyor. Rusya’nın Ukrayna işgali esnasında, NATO ve AB’nin Balkanlar’da yeni bir çatışmaya müsaade etmeyeceği kuvvetle muhtemeldir.