Kabus’un yerine, kuzeni ve eski Kültür Bakanı 1954 doğumlu yeni Sultan Hişam bin Tarık El-Said 11 Ocak’ta yemin ederek göreve başlaşmıştı. El-Said, ülkesinde siyasî ve ekonomik reformlar yapmayı planlamıştı. Reform kapsamında ülke yönetiminin temelinde hukukun üstünlüğü ve yargının bağımsızlığına vurgulanıyordu (Yeni Asya, Umman’ın Reform Girişimleri, 26 Ocak 2021).

Ancak bütün dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınının başlangıcı ile El-Said’in tahta çıkışı aynı döneme denk gelmişti. El-Said, ülkesi için yolsuzlukla mücadele, iyi yönetişim, hesap verebilirlik, şeffaflık, devlet idarî işleyişini yeniden yapılandırmak, modernize etmek, hükümet - özel sektör - sivil toplum arasındaki dengeyi tekrar kurmak, en önemlisi ekonominin canlandırılması hususunda bir fırsat olarak görülmüştü.

Umman, bir süredir ekonomik sorunlar yaşıyor. Koronavirüsü salgını da, ekonomik sorunları daha da derinleştirmiş durumda. Ekonomik problemlerin başlıca kaynağı işsizlik. Ummanlılar, 23 Mayıs 2021’den bu yana, ülkenin farklı yerlerinde işsizlik ve istihdam konusunda protestolar düzenliyorlar. Protestolar ilk başta Sohor, Rustag, Nizwa ve Sur şehirlerinde başladı ve diğer bölgelere yayıldı.

Polisin ilk yapılan gösterilere sert müdahalelerde bulunduğu, ancak sonraki protestolarda göstericilere su dağıtımı yaptığı aktarılıyor. Bu anlamda müdahalede yumuşama sinyali veriliyor.

El-Said göreve geldikten hemen sonra, Şubat 2020’de “Tawazon (Denge)” başlığıyla Orta Vadeli Malî Plan’ı uygulamaya koydu. Fakat Mart 2020’de Korona’nın olumsuz etkileri hissedilmeye başlanmış ve “Tawazon’dan (Denge)” beklenilen sonuç elde edilememişti. Bundan dolayı Umman’da farklı ekonomik tedbirler alınmaya başlandı. Bunlar üst düzey devlet görevlilerinin ayrıcalıklarının askıya alınması, kadrolu çalışanların neredeyse yüzde 70’inin emekliye ayrılması, birkaç bakanlığın birleştirilmesi veya feshedilmesi, hükümetle iş yapan çevrelerin sözleşmelerinin revize edilmesi, devlet projelerinin iptali, devlet harcamalarında kemer sıkma politikası vb. şeklinde sıralanıyor.

Aslında Umman hükümeti, aldığı bu tedbirlerle pandeminin etkilerini hafifletmeyi amaçlamıştı. Ne yazık ki rekabet halindeki öncelikler ve ihtiyaçları dengelemenin başarılamamasıyla, ekonomik gidişatın daha da kötüleştiği belirtiliyor.

Umman yönetiminin Mart 2021’de yeni bir “Ekonomik Teşvik Planı” açıklamıştı. Planla birlikte ekonomik çeşitlendirmenin hedeflendiği sektörlerde büyük yatırımcılara vergi muafiyeti, bankacılık işlemlerinde kolaylıkları ve tercihli tedbirler verilmesini kapsıyor. Diğer taraftan protestolar üzerine El-Said’in, genç istihdamına yönelik bir toplantıya başkanlık ettiği bildiriliyor. Toplantıdan çıkan istihdam, meslekî eğitim ve iş fırsatları vaatleri de yeterli olmadı. Bütün tedbirlere rağmen Umman’da işsizlik büyük bir sorun ve çözülemiyor.

İşsizlik temelli protestolar, Umman Sultanlığı’nın kamu ve özel sektörde iş imkânını arttırmak için Sultanlık Kararnamesi yayınlamasına sebep oldu. Sultanlık Kararnamesi ile de hükümetin güvendiği özel sektörden beklediği sonucu bulamadığı kaydediliyor. Şu anda hükümetin, özel sektörle olan ilişkisinin daha fazla istihdam meydana getirmeye elverişli olmadığı vurgulanıyor. Dolayısıyla hükümet özel sektör, yatırımcı ve girişimcilerle daha fazla işbirliğine gitmesi gerektiğinin baskısı altındadır.

Birde işsizlik ve ekonomik sorunların dile getirildiği protestoların başka bir sebebi de hükümetin, özel sektör temsilcileri ile 2016’da kararlaştırdığı “Tanfeedh’in (Ekonomik Çeşitlendirme Planı)” halen uygulanmaya başlanamamasıdır. Dolayısıyla, hükümetin aldığı önlemlere, özel sektör temsilcileri de mesafeli durmaktadır.

Protestolardan, Umman Sultanlığı’nın geçtiğimiz günlerde açıkladığı “Umman 2040 Vizyonu”nun da vatandaşlara pek umut vaat etmediği anlaşılıyor. 

Protestolar ile korona salgını ve petrol fiyatlarındaki düşüşün Umman ekonomisinin zayıf yönlerini ortaya çıkardığı görülmektedir. Böylece El-Said’in, vatandaşların karar alma mekanizmalarına daha fazla katılımlarını sağlamak için sivil toplum kuruluşlarıyla ve ekonomik sorunları aşmada da özel sektörle ülkenin gerçekleri üzerinden ortak politika üretmesi kaçınılmazdır.