Bu sınırları aşanların nasıl bir felâketle karşı karşıya kaldıklarını da tarihten örğeniyoruz. En eskilerini, Kur’ân’dan öğreniyoruz.

İnsanlar taşkınlık yapınca başına istenmeyen haller gelir. Üstadımız bunu “Beşer bütün bütün yoldan çıkmazsa” diye tarif ediyor. ‘Yoldan çıkınca’ küçük bir mikroba mağlûp oluruz.

Bir zaman gelecek, bu güzel dünya harap olacak. Nasıl ki insanın ölümü ile dünyasının başına yıkıldığı gibi.

Bir şair şöyle demiş:

“Yadından mı doğduğun zamanlar,/ Sen ağlardın, gülerdi âlem!

Öyle bir ömür sür ki olsun/ Mevtin sana hande, halka matem.”

İnsana Rabbimiz irade, fikir vermiş. İnsan bunu hoyratça kullanır. Allah, “vazifemizi unutmamak şartı ile çalışmamızı” emreder. Ta ki “yeryüzünde mükemmel bir şekilde hayat sürdürülsün” diye.

Tarihte iz bırakanlar, hem Rablerini razı ettiler, hem de vefat ettiklerinde geride ağlayan insanlar bıraktılar. Yoksa, ölümünden sonra, “Dayansın ehli kubur” dedirtir.

Yine bir şair şöyle demiş:

“Yürüdüm vardım da bunca seneler ben,

Geldim dosttan ‘görüşürüz gene’ler ben,

Her fırsatta gönül aldım gidiyorum bak;

Çıplak olarak geldiğim dünyadan nelerle ben!”

İşte hayat böyledir. Hayatın sınırları aşırılınca, her şey harap olur. Ahlar ve vahlar ile ömür gelir geçer. Mazlum ahirette hakkını alır. 

Sınırlar aşılmamalı. Meyve için dal kırılmamalı. İstikamet için yollar tahrip edilmemeli.

Yoldan çıkanların hallerini görüyoruz. Yolunu şaşırmayanların yolu Cennete yoldan sapanların yolu -Allah muhafaza- Cehenneme gider. Başka bir yol yoktur ki gidilsin.