Bir Derya Risale
Nasr Suresinin sırlar için, aynı surenin nurlarını geniş bir perspektifte ele alan Yirmi Dokuzuncu Mektub’u tanımamız gerekir. Çünkü Nasr suresini inceleyen kısım, Yirmi Dokuzuncu Mektub’un kısımlarından dördüncüsüdür. Geri kalan sekiz kısım basılı eserdedir. Her bir kısım birer hazinedir.
Yirmi Dokuzuncu Mektub’un Üçüncü Kısmı da Mektubat’ta eksiktir. Basılı Mektubat’ta Birinci Mesele alınmış; Dokuz Meselenin gerisi alınmamış. Sadece Üçüncü Nüktenin Dört Nüktesi alınmıştır.
Üstad Hazretlerinin buradaki açıklaması şöyledir:
“Bu Üçüncü Kısmın mütebaki meseleleri ile Dördüncü Kısım, tevafukata dair olduğu için, tevafukata dair olan Fihriste-ile iktifa edilerek, burada yazılmamışlardır. Yalnız Dördüncü Kısma ait bir ihtar ile Üçüncü Nükte yazılmıştır.1
Burada bir de “ihtar” vardır.
Yirmi Dokuzuncu Mektup’ta Kısımlar
Yirmi Dokuzuncu Mektub’un Birinci Kısmı, dokuz nükteli bir risaledir. Kur’ân’ın ince nükteleri, Kur’ân’da geçen yemin ifadeleri, mukattat harflerin sırları, Kur’ân’ın hakiki tefsiri neden yapılamıyor, elhamdülillah cümlesinin manası, Fatiha Suresinin bazı sırları bu kısımda ele alınmıştır.
İkinci Kısım Ramazan-ı Şerife dairdir. Ramazan’da oruç emrinin hikmetlerinden bahseden dokuz nükteli bir risaledir.
Üçüncü Kısım kısmen burada, tamamı da ayrı bir eserde mevcuttur.
Dördüncü Kısım tamamen ayrılmış ve içinde Nasr Suresinin sırları da bulunan bu kısım buraya alınmamıştır.
Beşinci Kısım’da bir seyr-i kalbî ve seyahat-i hayaliye vardır.
Altıncı Kısım, Kur’ân’ın tilmizlerini ve hadimlerini ikaz ediyor. Bu kısımda desise-i şeytaniye bölümleri vardır. Ehl-i bid’a ve ehl-ilhadın altı sualine cevap niteliğinde yazılmıştır.
Yedinci Kısım, üç sualin cevabı olarak yedi işarettir.
Sekizinci Kısım, sekiz küçük risaledir. Bu kısım da yayında yoktur. Üstadın bu kısımda izahı şöyledir: “Sekiz Remizdir, yani sekiz küçük risaledir. Şu remizlerin esası, ilm-i cifrin mühim bir düsturu ve ulûm-u hafiyenin mühim bir anahtarı ve bir kısım esrar-ı gaybiye-i Kur’âniyenin mühim bir miftahı olan tevafuktur. İleride başka bir mecmuada neşredileceğinden buraya derc edilmedi.”2
Dokuzuncu Kısım
Dokuzuncu Kısım, tarikatları inceliyor. Dokuz Telvihtir.
Bu risalede, tarikatın mana ve mahiyeti, ruh terbiyesi için önemi, seyr-i süluk manası ve mahiyeti, velayetin manası, ehl-i sünnet uleması, velayet mesleğinde seyr-i enfüsî ve seyr-i afakî, Vahdetü’l-Vücut ve Vahdetü’ş-Şühud meslekleri, velayet yollarının en mühim esasları, muhabbet, muhabbetin tehlikeleri, marifetullah ve daha birçok mesele ele alınmıştır.
Yedinci Telvih tarikatların faydalarını izah ediyor.
Sünnet-i Seniye dışında hak tarikat var mıdır?
Sekizinci Telvih tarikatların tehlikelerinden ve zararlarından bahseden sekiz vartalı bir bölümdür.
Dokuzuncu Telvih ise, tarikatın insana kazandırabileceği faydalardan bahseder.
Dipnotlar:
1- Mektubat, s. 479
2- Mektubat, s. 521