Ayetü’l-Kübra Risalesi ile Büyük Cevşen’de yer alan “Hülasatü’l-Hülasa” bölümünün birbiriyle sıkı irtibatta olduğunu, birbirini tamamladığını hiç fark etmiş miydik? 

AYETÜ’L-KÜBRA’NIN BAB VE MERTEBELERİ

Ayetül Kübra Risalesi 33 mertebedir.

İkinci Makam’ın “Birinci Bab”ı 19 mertebeden oluşur. Her bir mertebe Allah’ın varlığına ve birliğine birer delildir.

Birinci Mertebe: Semavat

İkinci Mertebe: Cevv-i sema denilen atmosfer tabakası

Üçüncü Mertebe: Küre-i Arz denilen Dünyamız

Dördüncü Mertebe: Denizler ve nehirler

Beşinci Mertebe: Dağlar ve sahralar

Altıncı Mertebe: Bitkiler âlemi

Yedinci Mertebe: Hayvanlar ve kuşlar âlemi

Sekizinci Mertebe: Peygamberler

Dokuzuncu Mertebe: Muhakkik ve müdakkik âlimler

Onuncu Mertebe: Kalp yoluyla Allah’ı tanımaya çalışanlar

On Birinci Mertebe: Melekler ve ruhaniler

On İkinci Mertebe+On Üçüncü Mertebe: İstikametli akıllar ve selim kalpler

On Dördüncü Mertebe+On Beşinci Mertebe: Vahiy ve ilham hakikatleri

On Altıncı Mertebe: Peygamberimiz (asm)

On Yedinci Mertebe: Kur’an-ı Kerim

On Sekizinci Mertebe: İmkân ve hudus hakikatleri

On Dokuzuncu Mertebe: Kâinattaki faaliyetin esma ve sıfat-ı İlahiyeye delil olması

İkinci Makam’ın “İkinci Bab”ı ise Üç Menzil’den oluşur. Her Menzil’in toplamda 13 Hakikat’i vardır. Bunları on üç mertebe olarak kabul edebiliriz. 

19+13 mertebeye Mukaddeme’de özetlenen çekirdek hakikatleri de ilave edersek toplamda bu muhteşem risalenin Otuz Üç Mertebesine ulaşılır. 

ARAPÇA BİLMEYENLER İÇİN MUKAYESELİ OKUMALAR

‘Şüphem kalmadı ki, [Bir saat tefekkür, bir senelik nafile ibadetten daha hayırlıdır] sırrını taşıyan Hizb-i Nuriye’nin on beş dakika zarfında bu hülâsatü’l-hülâsası dahi aynı sırrı taşıyor. Arabî bilmeyenler Ayetü’l-Kübra’nın mertebelerini güzelce anlasalar, bu Arabî parça tam anlaşılır. Arabî bilmeyen, birkaç defa ikisine baksa, tam anlayacak. Bunu ben yirmi dört saatte bir defa, ya sabah namazının tesbihatında veya başka vakitte en ziyade usandığım ve sıkıntı zamanında okuyorum. Bana ulvî bir inşirah verir, usancı izale eder…’ (age)

HÜLASA

Ayetü’l-Kübra Risalesi ile Büyük Cevşen’deki “Hülasatül Hülasa” bölümünün birbiriyle irtibatta olduğunu hiç fark etmiş miydik? Bediüzzaman sıkıntı, usanç zamanlarında inşirah ve şevk için tavsiye ediyor. (Risaledeki ince tanzimi anlayabilmek için yaptığım çalışmada kusurlar bana aittir. Sorularla Risale internet sitesinden istifade edilmiştir. )