“Bismillah her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız. Bil ey nefsim! Şu mübârek kelime İslâm nişanı olduğu gibi, bütün mevcudâtın lisân-ı haliyle vird-i zebânıdır.” Bütün varlıkların dili dönüyor ve besmele çekiyor! İnsan “Dilim dönmüyor!” diyemez. Besmele bir şifredir. Her hakikatin kapısını açan bir şifre.  

“Bütün mevcudâtın lisân-ı haliyle vird-i zebanıdır/bütün varlıkların dilinden düşürmediği bir vird’dir.” Vird ise, Allah’ı düşünmek, zikretmek, anmak üzere söylenilmesi ve yapılması tavsiye edilen, sözlü ve ameli bütün fiilleri kapsayan davranışların bir çeşididir. 

“İnsan mükerremdir.” (İşâratü’l-İ’câz, s. 84) “Gerçekten Biz insanoğlunu mükerrem, şerefli kıldık.” (İsra, 17/70). Âyette geçen “kerem” mefhumu, Allah (cc) ruhundan ikram edip üflediği, kâinatın bütün özellikleriyle donattığı, hem Allah’ın insanlara şeref, soyluluk, üstünlük gibi manevî meziyetler bahşetmesini hem de mal-mülk vermesini ifade eder. 

İnsan kâinatın fihristesi, özetidir. Kâinat büyük bir insandır. Yüce Yaratıcı’nın isim ve sıfatları kâinatta tecelli ettiği gibi, insanda da tecelli etmiş, yazılı olarak da Kur’ân’da yer almıştır. Esma-i Hüsna (Allah’ın isim ve sıfatları) ise, hem kâinata hem de insana tecelli etmiştir. Lâfzullah, bütün Esma’yı kapsar. Besmeleyi kâinatın özeti ve bütün mahlûkat şuuruyle çekerse bu tecelliler inkişaf eder, düğümler, şifreler açılır.  

Bütün mahlûkat kadar bilfiil, fiilen duâ ve tesbihat edemezsek de, “bil’istidat, bil’iman (iman ile), binniyet (niyetle) bilkabul, bittakdir, bil’iştiyak (çok arzu ederek), bil’iltizam (Bile bile), bil’irade (irade ile, istemek) suretinde” edebiliriz. (Lem’alar, 11. Lem’a, 2. Nokta, s. 63) 

İnsan Besmeleyi bu şuur ile çekerse, kâinattaki bütün varlıkların besmelelerini kendi Besmelesine katar ve o nisbette güç kazanır. Hakikî Besmele Birinci Söz şuuruyla çekilebilir!