Bediüzzaman, “Fert dâhi de olsa, cemaatin şahs-ı mânevisine karşı sivrisinek kadar kalır.” (Sünûhat, s. 52) şeklinde bir tesbit yapar.
“Cemaat” olgusu yalnızca yönetimde; namaz, oruç, hac, zekât gibi ibadetlerde veya dinî faaliyetlerde değil; hayatın bütün safhalarında geçerli. Yani, yönetim (meclis, şûrâ), ilim (AR-GE, NASA, CERN), eğitim, sanat, ekonomi, ticaret hatta oyunlar bile “şahs-ı mânevî, cemaat” ve “istişare” ile yürütülüyor. Şahs-ı mânevî, cemaat “ortak akıl, kollektif şuur, idarî her türlü danışma, dayanışma ve alış verişi” demektir.
Derin meseleler ancak cemaatle anlaşılır ve çözülür: “Hakikî, samimî bir ittifakta herbir fert, sair kardeşlerin gözüyle de bakabilir ve kulaklarıyla da işitebilir. Güya on hakikî müttehid adamın herbiri yirmi gözle bakıyor, on akılla düşünüyor, yirmi kulakla işitiyor, yirmi elle çalışıyor bir tarzda mânevî kıymeti ve kuvvetleri vardır.” (Bediüzzaman, Lem’alar, internet, s. 165)
Risale-i Nur’u daha iyi anlamak için de, ihlâsın gereği olarak da, “Teşrikü’l-mesâi (işbirliği, birlikte çalışma) ve taksim-i a’mâl (iş bölümü) düsturlarını” (Lem’alar, s. 169) ihya etmeliyiz.
Bildiğiniz gibi, Risale-i Nur bir tefsir, fakat sanılanın aksine sıradan değil; manevî, sosyal, fen ilimlerinin harmanlandığı; tefsir, hadis, kelâm gibi İslâm ilimleri; psikoloji, sosyal ilimlerde geçen bütün ana kavramların izah ve ispat edildiği bir tefsirdir.
Bu mefhumları ancak kendi branşında derinleşenler anlayabilir. Risale-i Nur’u çoğumuz genel olarak biliriz. “Herkes kendi kendine bir derece istifade eder; fakat herkes herbir meselesini tam anlamaz.” (Bediüzzaman, Sözler, s. 141)
İşte bunun için “Bu dürûs-u Kur’âniyenin dairesi içinde olanlar, allâme ve müçtehidler de olsalar, vazifeleri-ulûm-u îmâniye cihetinde-yalnız yazılan şu Sözlerin şerhleri ve îzahlarıdır veya tanzimleridir.” (Bediüzzaman, Mektubat, internet, s. 412) direktifinin gereği olarak Risale-i Nur’u “şerh, izah, tanzim” gerekir.
Ancak bu elemanları takviye etmek mükellefiyetindeyiz. Çağın şartları ve gelişmeler bunu zarurî kılıyor.
Ve “Teşrikü’l-mesâi (işbirliği, birlikte çalışma) ve taksim-i a’mâl (iş bölümü) Risale-i Nur okumalarında, müzakere ve mütalâalarında da yapılmalıdır.