Hazne içindeki yağa temas eden fitilleri kükürtlenmiş üstüpüden veya papirüs yapraklarından yapılan kandillerin elde taşınan, duvara takılan; camilerde, tekkelerde tavandan sarkıtılan ve mahyalarda kullanılan çeşitleri bulunmaktadır. Kurşundan, camdan, taştan, pişmiş topraktan, altın ve sair maddelerden yapılan kandillerin en çok kullanılanları ise, bronz ve pişirilmiş topraktan olanlarıdır.

Eskiden, camiler için çiniden ve mineli camdan üretilmiş gayet güzel nakışlı kandiller vardı. Camilerde kubbeye asılan ve birçok kandille donatılan avizeye, kandillik denir.

Cami ve mescidlerdeki kandillerin yağlarını koyup, fitillerinin bakımını yaparak akşamları yakan cami hademesine “kandilci,” tekkelerdeki görevlilere ise, ”çerağcı” denir.

Asırlar öncesine uzanan ve aydınlatma, gayesiyle kullanılan kandil, birçok kültürde hüsnükabul görmüş ve insanlara her mekânda hizmet etmiştir.

İslâm literatürüne göre fazileti yüksek, ma-nevî kazancı büyük olan mübarek gecelerde mabedlerin, özellikle selâtin camilerinin yani sultanların inşa ettirdikleri büyük camilerin diğer gecelere göre daha bir farklı, daha bir canlı görünmeleri için içlerine ve minarelerine kandillerin asılması, mahyaların döşenmesi, halkımız arasında o gecelerin “kandil” olarak anılmasına vesile olmuştur. Son birkaç asırlık Osmanlı geleneğine dayanan bu uygulama ilk olarak, Osmanlı padişahlarından II. Selim döneminde (1547-1566) başlamıştır.

Senenin ilk kandili, Rebiülevvel ayının on ikinci gecesi yani, Peygamber Efendimizin dünyayı şereflendirdikleri gecenin yâd edilişi olan Mevlid Kandilidir. Üç aylar, diğer bir söylenişiyle “Şuhûr-i Selâse” dediğimiz kamerî aylardan Receb, Şaban ve Ramazan ayları ise, dört mübarek geceyi misafir ederler: Regaib, Mi’rac, Berat kandilleri ve Kadir gecesi.

Kandil geceleri hakkında Arapça gece demek olan “leyl” kullanılmaktadır. Buna göre:

Receb’in ilk cuma gecesi (Perşembe akşamı) leyle-i Regaib, Receb’in yirmi yedinci gecesi leyle-i Mi’rac, Şaban’ın on beşinci gecesi leyle-i Berat ve ulemanın ekseriyetince kabul edilmiş olan Ramazan’ın yirmi altısını yirmi yedisine bağlayan gece ise, leyle-i Kadir’dir.

Said Nursî, ahiretle alâkalı pek çok faydalar kazandıran kudsî bir pazar, hakikat ve ibadet ehli, imanlı insanlara üç ayda binlerce sevap kazandıran şuhûr-i selâsenin faziletini şöyle müjdeliyor:

“Her hasenenin [hayırlı işin] sevabı başka vakitte on ise, Receb-i Şerifte yüzden geçer, Şaban-ı Muazzamada üç yüzden ziyade ve Ramazan-ı Mübarekte bine çıkar ve Cuma gecelerinde binlere ve leyle-i Kadirde otuz bine çıkar.”

Bu kazançtan geri kalmak, aklın kârı değildir...

Bilvesile kârilerimin, dostlarımın, kardaşlarımın ve nurdaşlarımın Regaib Gecesini tebrik ederim.