Ama her ‘Kürdî’yi potansiyel tehlike olarak gören’ jakoben anlayışın, ne yazık ki bu müstesna İslâm ulemasını; gerekli gereksiz, araştırmadan, ortaya belge koymadan, bir takım bölücü cemiyetlerle yan yana getirilmesine esefle rastlamaktayız.

Bu konuda zararlı ve bölücü cereyanlar dendiğinde ilk akla gelen, ’Kürdistan Teali Cemiyeti’dir.

“Kuruluşu: Mayıs 1335 (1919)

 “Mütarekede kurulan Kürdistan Teali Cemiyeti, Kürtleri ayrı bir kavim addederek, Osmanlı Devleti’nin can çekişme safhasında Wilson prensiplerinden faydalanmalarını sağlamak isteyen infiratçı, milliyetçi ve yüzde yüz siyasî gaye takip etmiş olan bir cemiyettir.’’  1

‘’Bu tarihî ( cemiyetin kuruluşu) takribi olarak tesbit etmiş bulunuyoruz, Cemiyetin resmî, teşekkül tarihi henüz meçhulümüzdür” diyen Tunaya, 1968 genişletilmiş baskıda cemiyetin kuruluş tarihini 17 Kanun-i Evvel 1334 (1918) olarak vermektedir. 2 

Kurucu ve idarî heyet isimlerini sayan Tunaya, bu teşkilâtın muhtemel üyelerini de sayıyor. Bu üyeler içerisinde Said-i Kürdî (Said Nursî) ismi bulunmamaktadır. 

Sayın Tunaya’nın 1986 tarihinde aynı eserin genişletilmiş baskısında da ‘Bediüzzaman Said-i Kürdî’ ismi geçmemektedir.

Başka bir kaynaktan konuya baktığımızda, bu cemiyette ‘Said-i Kürdî’ ismi karşımıza çıkıyor: “İşgal altındaki İstanbul’da bölücü bir dernek: Kürdistan Teali Cemiyeti (1918)… 13 Kasım 1918 günü, 55 parçalık bir düşman donanması Çanakkale Boğazı’ndan girip Dolmabahçe önünde demirledi. Tam bu sırada, sanki işgalcilerin gelişi bekleniyormuş gibi, İstanbul’da bir de bölücü, Kürtçü bir dernek ortaya çıkıverdi: Kürdistan Teali Cemiyeti. 4

Yazar cemiyet kurucuları ve onlarca üyeleri saydıktan sonra diğer bazı üyeler kısmında “Bediüzzaman Sait Molla (Said-i Kürdî)” 5 ismini de zikretmektedir. (Bediüzzaman’ın “Sait Molla” diye bir isminin olmadığını da belirtelim.)

Sayın yazarın “Listeler şu kaynaklardan derlenerek oluşturuldu” 6 dediği kaynaklardan en muteber sayılan Tarık Zafer Tunaya ve Ahmed Bedevî Kur’ân’ın adı zikredilen (Türkiye’de Siyasî Partiler ve Osmanlı İmp. İnk. Hareketleri) isimli eserlerin ilgili derneğin anlatıldığı bölümlerin hiçbir satırında Bediüzzaman Said-i Kürdî ismi geçmemektedir. 

Üstelik kaynak gösterilirken sahife ismi de verilmesine rağmen, ne o sahifelerde, ne de ilgili cemiyetin anlatıldığı satırların hiçbir cümlesinde Bediüzzaman Said-i Kürdi ismine rastlanılmıyor. Dolayısıyla sayın yazar bu kaynakları ne için vermiş, ‘Said-i Kürdî’ adını ne için zikretmiş anlaşılır gibi değil.

“İşgalci İngilizlerle yerli Kürtçülerin işbirliği:

“İngilizler, Kürdistan Teali Cemiyeti’nin kurulması öncesinden başlayarak Kürt ileri gelenleriyle yakın ilişki kurmuşlardır. İngiltere’nin Ortadoğu politikasına hizmet edecek güvenilir Kürtler bulması ve bunları kullanması gerekiyordu; olaylar da bunu gerektirecek yönde gelişiyordu.” 7

İngiltere’nin, bölücü, yıkıcı, kavmiyetçi, Kürtçü ve Osmanlı düşmanı, Osmanlıyı parçalayacak güvenilir Kürtler dediğiniz listenin içerisinde “Bediüzzaman Sait Molla (Said-i Kürdî)” isminin geçmesi tarihin şahadetinde yalanlanmış bir vakıadır.

Bediüzzaman’ın hayat kronolojisine bir göz atma zahmetinde bulunmuş olsaydınız veya kendisi hayatta iken yazılmış olan, Tarihçe-i Hayat isimli eserine üstün körü de göz gezdirmiş olsaydınız, Bediüzzaman’ın İngilizlerle nasıl savaştığını ve onların ne yaman bir düşmanı olduğunu hemencecik fark edecektiniz.

Biz yine de bu konuda; gelelim 1918-1922 senelerinin Said-i Kürdî’sine veya Nursî’sine. Bakalım 1918-1922 senelerinde, tarih aynasında Said Nursî ne yapmaktadır.

Haftaya inşallah.

Dipnotlar:

1- Tarık Z. Tunaya, Türkiye’de Siyasî Partiler, 1859-1952, Urba yay, s,429-430, İst-1952. 2- Tarık Z. Tunaya, Türkiye’de Siyasî Partiler, 1859-1952, İletişim,yay, s. 198, İst-1952. 3- Tarık Z. Tunaya, Türkiye’de Siyasî Partiler, 1859-1952, Urba yay, s. 429-430, İst-1952. 4- Kürtçülük,1787-1923, Bilal N. Şimşir, Bilgi yay, Ağustos,2007, s. 297. 5- Kürtçülük,1787-1923, Bilal N. Şimşir, Bilgi yay, Ağustos, 2007, s. 300. 6- Kürtçülük,1787-1923, Bilal N. Şimşir, Bilgi yay, Ağustos, 2007, s. 300. 7- Kürtçülük, 1787-1923, Bilal N. Şimşir, Bilgi yay, Ağustos, 2007, s. 301.