"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Gıda fiyatları niye artıyor?

22 Ocak 2021, Cuma 00:01
GIDA FİYATLARINDA GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ARJANTİN’DEN SONRA 2., OECD’DE İLK SIRADAYIZ

MALİYETLER, İTHALÂT

Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’a göre temel girdilerdeki maliyetlerin yüksekliği, gıda fiyatlarını ithalâtla düşürme politikası ve piyasanın büyük ölçüde market zincirlerinin hâkimiyeti altında olması. İthalât politikası hem ekonomiye zarar veriyor, hem de gıda güvenliğini riske atıyor.

ÜRETİM ARTMALI

Yıldırım: “İthalâtla gıdadaki enflasyon düşürülemez. Üretim yerine ithalâta bel bağlanan politikadan vazgeçilip üretim odaklı bir politikaya geçilmeli. Tarımdaki sorunları çözemezsek, gıdadaki fiyat sorunlarını çözemeyiz. Üretimi arttırmak gerekiyor.”

***

Gıda fiyatları niye artıyor?

Uzmanlar, Türkiye’deki gıda fiyatlarındaki artış oranının sadece kuraklık ve pandemi etkisiyle açıklanamayacak kadar yüksek olduğunu belirtirken, Türkiye gıda fiyatlarındaki bu artışla gelişmekte olan ülkeler arasında Arjantin’den sonra ikinci sırada, OECD ülkeleri arasında ise açık farkla ilk sırada yer aldığına dikkat çekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2020 yılında enflasyon yüzde 14,6 oldu. Ancak gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yüzde 20,6 ile genel enflasyon oranının altı puan üzerindeydi. Yine TÜİK verilerine göre taze sebze ve meyvede 2020 enflasyon oranı yüzde 33,9’u buldu. Fiyatı en çok artan gıda maddelerinin başında karnabahar (yüzde 100,9), ıspanak (yüzde 83,9), yumurta (yüzde 82,2), portakal (yüzde 70,8), pırasa (yüzde 63,5), mercimek (yüzde 60,4) gibi ürünler geliyor. Ayrıca ayçiçeği yağı, süt ve süt ürünleri, lahana ve patlıcan gibi gıda maddelerindeki artış da dikkat çekiyor.

amerikaninsesi sitesinin haberine göre, aslında sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada son yedi aydır gıda fiyatları artıyor. Bunda elbette küresel ölçekte etkisini hissettiren kuraklık ve korona salgının etkileri var. Ancak Türkiye’deki gıda fiyatlarındaki artış oranı sadece bu etkenlerle açıklanamayacak kadar yüksek. Türkiye gıda fiyatlarındaki bu artışla gelişmekte olan ülkeler arasında Arjantin’den sonra ikinci sırada, OECD ülkeleri arasında ise açık farkla ilk sırada yer aldı.

İthalat sarmalı

“Türkiye’nin yıllardır ithalat yaparak gıda fiyatlarını düşürme politikası izlediğini hatırlatan Yıldırım, bunun da tarımsal üretime büyük zarar verdiğini belirtirken, “İthalat kısa süreli olarak fiyatları düşürebilir. Ama orta ve uzun vadede fiyatların artmasına neden olan temel etkenlerden birisi de ithalat. Çünkü yaptığınız her ithalat içerideki üreticiyi üretimden uzaklaştırıyor ve üretim azalıyor. Azalınca fiyat yükseliyor. Fiyat yükselince tekrar ithalat yapılıyor. Yani böyle bir sarmal var.”

Gıda fiyatları Türkiye’de ikiye, üçe katlandı

Ekonomist Cüneyt Akman ise bütün dünyadaki emtia fiyatlarındaki artışa dikkat çekerken, finansal spekülasyonun yanı sıra gıda ürünlerinde talep artışı olduğunu da söyledi. Akman, “Pandemiden dolayı bütün ülkelerde stokçuluk başladı. Çünkü pandeminin başlangıcında arz zincirlerinde bir kırılma oldu. Herkes ‘Aynı şey bir daha başımıza gelmesin’ diye stokçuluğa gitti. Şu sıralarda sanayiinin yükselmeyle birlikte doğal olarak, özellikle Çin üzerinden daha fazla işçi istihdam edildiğinde talep etkisi de artıyor.” Türkiye’nin yıllarca enflasyondaki artışı yurtdışındaki gıda fiyatları artışıyla ilişkilendirdiğini de kaydeden Akman, “Tabii ki bu doğru değildi. Senelerce dünyada gıda fiyatları düştü ama Türkiye’de ikiye, üçe katlandı” dedi.

Market zincirleri fiyatları belirliyor

Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’a göre temel girdilerdeki maliyetlerin yüksekliği, gıda fiyatlarını ithalatla düşürme politikası ve piyasanın büyük ölçüde market zincirlerinin egemenliği altında olması Türkiye’deki gıda fiyatı artışının bu kadar yüksek olmasında etkili. Yıldırım, “Market zincirleri piyasadaki hemen her ürünün fiyatını belirler konuma geldi. Bir pazarcı esnafı ya da manav, marketteki fiyata bakarak kendisine bir fiyat belirliyor. Girdi maliyetlerinin yükselmesi, üreticinin artık üretim yapmakta zorlanması, iklime bağlı olarak bazı ürünlerde üretimin azalması, nüfus artışına rağmen üretimin aynı oranda artmaması da önemli faktörler. Ama temelde pazarın işleyişinde bir sorun var” dedi.

Okunma Sayısı: 2409
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Okur

    22.1.2021 13:04:12

    Gıda fiyatlarındaki artışta geçiş garantili otoyol ve köprülerin maliyetlere etkisi küçümsenmeyecek kadar fazla. Çok pahalı ve dolar endeksli fiyat artışları ulaşım maliyetlerini artırıyor.

  • Kürsad

    22.1.2021 10:28:02

    Pazarcı, market ve satıcıları suçlamak, sorumluluğu onlara atmak gerçekleri çarpıtmanın adıdır. X tl ye toptan aldığınız ürünün x tl nakliye ve depolaması, zayiatı var, x/2 vergisi var, x/2 kar koyarsan reyonda 3x olur. En önemli kalemler petrol, gübre, tarım aletleri, dolara bağlı. Ya da şöyle diyelim 100bin tl olan araba galeride nasıl 350 bin oluyorsa tarım ürünleri de aynı şekilde oluyor. Üreteni , ticaret yapanı töhmet altında bırakmayın.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı