Bu söz bir nevi Hz. Peygamber’in (asm) “Ameller, niyetlere göredir.” 1 İnsanın karakterini belirleyen bu söz, insan hayatında belirleyicidir. Toplumun güveninin kazanılmasında amellerin ve niyetlerin etkisi büyüktür. Bu hususta Rabbimiz, Hac Sûresi’nde; kurbanlarla ilgili olarak şöyle buyurur: “Elbette ki onların ne etleri ve ne de kanları Allah’a erecek değildir. Velâkin O’na sizden takva erecektir. Onları öylece size musahhar kılmıştır, tâ ki size hidayet buyurduğundan dolayı Allah’a tekbirde bulunasınız ve muhsin olanları müjdele.” 2

Hz. Peygamber de (asm) şöyle buyurmuştur: “Allah, Kıyamet gününde sizin suretlerinize ve mallarınıza bakmaz. Ancak, sizin niyetlerinize ve amellerinize bakar.” (niyet ve amellerinize göre sizi değerlendirir.) Bir başka hadiste de şöyle ifade edilir: “İnsanlar hayatlarını niyetleri üzerine bina ederler.”3 Bu hususta ahiret hayatında da etkili olan niyettir. Çünkü bu konuda yine Hz. Peygamber (asm), şöyle buyurur: “(Kıyamet gününde) İnsanlar niyetleri üzerine haşir olunurlar.”4

Bu hususta çok canlı bir örneği İslâm Tarihinden vermek istiyorum. Allah Resûlü (asm), Uhud meydanında safları tanzim ederken de (Medine Yahudilerinden olan Kuzman) gelip ön safa yerleşti.

Savaş başlayınca da Kuzman’ın önünde durmaya imkân kalmadı. İlk oku da o atmıştı. Kahraman mı kahramandı; müşriklerin en az üç tane sancaktarını o yere indirmiş ve karşı tarafa adına yaşanan ilk hezimette büyük bir rol üstlenmişti. Hatta onun bu kahramanlığı ashabında dikkatini çekmiş ve durumu Resûlullah’a (asm) gıptayla anlatmışlardı.

Ancak buna rağmen Allah Resûlü (asm), onun Cehennem ehlinden olduğunu söylüyordu. Ortalıkta şaşılacak bir durum vardı. Onun yaptığı ve Hz. Peygamber’in (asm) beyanı karşısında tereddüde düşenler, söylenilenlere şüpheyle bakanlar bile vardı. Bu nasıl olur? Kuzman, eline aldığı okları bile mızrak gibi fırlatıp hedefi vuruyordu. Yine böyle bir gurubun içine dalmış ve dokuz adam öldürmüş, ancak kendisi de yaralanmıştı.

Onu yaralı halde gören Katâde b. Numan: ‘Ya Eba Ğaydak. Ne mutlu sana; şehit olacaksın!’ dedi.

Bu arada başkaları da yanına gelmiş: Allah’a yemin olsun ki bugün sen, çok çetin imtihan yaşadın ey Kuzman! Müjdeler olsun, diyorlardı. 

Bunları duyan Kuzman: Beni niye müjdeliyorsunuz ki! Vallahi ben, sadece kavmimin hesabına ve onların şerefini yüceltmek için savaştım. Bir Medine’deki hurmalıklarımın tarumar edilmemesi için. Zaten bu da olmasaydı ben asla savaşmazdım.

Dipnotlar:  

1- İbn-i Mâce, c. 2, s. 1413, (bab: 26, h: 4227)

2- Hac Sûresi; 22/37.  

3- İbn-i Mâce, c. 2, s. 1414. (h: 4229).

4- İbn-i Mâce, c. 2, s. 1414, (h: 4230).