Diyarbakır'ın Çınar ilçesine 13 kilometre uzaktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim olarak kullanılan Zerzevan Kalesi'nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde başlatılan kazılar 5 yıldır devam ediyor. 

Kazı; Valilik, Türkiye İş Kurumu, Diyarbakır Müzesi, Büyükşehir Belediyesi, Çınar Kaymakamlığı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, Dicle Üniversitesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Safir Tuz'un desteğiyle yürütülüyor.

Toplam 60 dönümde yer alan, 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kale, tarihe ışık tutuyor.

Askeri yerleşimde dünyada bulunan son Mithras tapınağının ortaya çıkarıldığı tarihi kaleye ziyaretçi ilgisi her geçen gün artıyor.

Dünyada ortaya çıkarılmış son Mithras Tapınağı'na sahip olan ve Roma'nın doğu sınırındaki ilk tapınak olma özelliğini taşıyan Kale, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki yerini aldı.

"Bu durum bölge ve Diyarbakır turizmi açısından da çok önemli"

Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı'nın UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmesinin, çalışmaların etkin bir şekilde devamı için çok önemli olduğunu söyledi.

Hızlı bir şekilde kalıcı listeye girmek için de çalışmaları başlatacaklarını ifade eden Coşkun, şunları kaydetti:

"Koronavirüs salgınının atlatılmasından hemen sonra kazı ve restorasyon çalışmaları devam edecek. UNESCO listesine girmemiz ile dünyadaki görünürlüğümüz daha da artacaktır. Bu durum bölge ve Diyarbakır turizmi açısından da çok önemlidir. Geçen yıl Zerzevan Kalesi'ni 355 bin 178 yerli, 69 bin 27 yabancı olmak üzere 424 bin 205 turist ziyaret emişti. Salgından sonra ziyaretçi sayısında da önemli bir artış bekliyoruz."

Coşkun, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyarbakır Valiliği, Dicle Üniversitesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve sponsorları Safir Tuz olmak üzere bütün emeği geçenlere teşekkür etti.

Zerzevan Kalesi

Askeri yerleşim antik yol güzergahında, 124 metre yükseklikteki kayalık tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alıyor.

Konumu itibarıyla bütün vadiye hakim olan, antik ticaret yolu üzerindeki kale, geniş bir alanı kontrol altında tutuyor. Roma sınır garnizonu konumundaki kale, Romalılar ve Sasaniler arasında büyük mücadelelere sahne oldu.

Tarihi, Asur dönemine (MÖ 882-611) kadar giden yerleşimde, Roma döneminde, MS 3. yüzyılda asıl askeri yerleşim inşa edildi, 639 yılına İslam ordularının fethine kadar kesintisiz kullanıldı.

Yerleşimin surları ve yapıları Anastasios I (MS 491-518) ve Justinianos I (MS 527-565) dönemlerinde onarılarak, bazıları ise yeniden inşa edilerek mevcut haline getirildi.

AA