Yarın Türkiye’de “askerî darbeler dönemi”ni başlatan, demokrasiye, hak ve hürriyetlere büyük darbe vuran 27 Mayıs darbesinin yıl dönümü.
Mayıs demokrasi tarihimiz açısından önemli bir ay...
Demokrat Parti’nin 14 Mayıs 1950’de iktidara gelmesi “demokrasi bayramı,” 27 Mayıs 1960 kanlı darbesi ise “kara bir leke” olarak demokrasi tarihimize geçmiştir.
14 Mayıs’ın demokrasi bayramı olarak anılmasını sebebi, bu tarihle birlikte ülkenin tek parti rejiminden kurtulması ve seçimle gelenin seçimle gittiği yeni bir dönemin açılmasıdır.
10 sene süren DP iktidarında maddî ve manevî anlamda kalkınan Türkiye’de, maalesef 27 Mayıs darbesi ile bir darbe geleneği(!) başladı.
Demokrasiye karşı yapılan “kanlı darbe”yle, Menderes yönetimindeki DP Hükûmeti görevden uzaklaştırılıp, Meclis lağvedilmişti. Bakan ve milletvekillerinin tekme tokat dövüldüğü, 592 kişinin yargılandığı Yassıada davalarında sanıklar, mahkeme heyetinin hakaret ve aşağılamalarına maruz kalmış, milletvekilleri, verdikleri yasa tekliflerinden dolayı yargılanmıştı. Menderes’in Almanya’dan sipariş ettiği Kur’ân-ı Kerîm dahi “suç delili” olarak sayılmıştı.
***
14 MAYIS DEMOKRASİ BAYRAMI İLÂN EDİLSİN
Kanlı darbenin 20 yıl boyunca “demokrasi bayramı” olarak kutlanması ise büyük bir utanç vesilesiydi.
Diğer bir utanç vesilesi ise şuydu: 27 Mayıs’ta meşru iktidarı deviren darbeciler, darbenin üzerinden iki ay bile geçmemişken, ülkede her sahada kıyım yaşanırken, Çankaya Köşkü’nü komutan çocuklarının sünnet düğünlerine tahsis etmekle meşguldü. Tuğrul Türkeş’in 2008’de anlattığı bu olay, darbecilerin demokrasiye olan kayıtsızlığını ve keyfî yönetim anlayışını çarpıcı biçimde ortaya koyuyordu.
Bunun için Demokrat Parti Sözcüsü ve İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş’ın geçtiğimiz günlerde Meclis Başkanlığına verdiği kanun teklifi büyük bir önem taşımaktadır. Kanun teklifinde 14 Mayıs’ın “Demokrasi Bayramı” ilân edilmesi isteniyor. Darbeyi 20 yıl boyunca “demokrasi bayramı” olarak kutlanılmasının utancı bu kanun teklifinin Meclis’te kabul edilmesiyle bir nebze olsun giderilebilir. Altıntaş da kanun teklifinin gerekçesinde, “Bu günün ‘Demokrasi Bayramı’ olarak ilân edilmesi, demokrasiye ve halk iradesine olan bağlılığımızın güçlü bir ifadesi olacak, gelecek kuşaklara demokrasinin değerini hatırlatan bir vesile oluşturacaktır” şeklinde ifade ediyor. 14 Mayıs’ın Demokrasi Bayramı olarak kabul edilmesi demokrasinin kıymetini vurgulamak adına büyük önem taşıyor.
***
DARBECİLERLE HESAPLAŞMA
Yaşanan her darbe ve müdahale Türkiye’yi hukuk ve demokrasiden uzaklaştırdı. Elde edilen demokratik kazanımlar kaybedildi. Ülkeyi demokrasi liginde gerilere düşürdü.
1960 Darbesi’ni yapanlarla hukuk önünde hesaplaşılmadığı için 1980 Darbesi, 28 Şubat Postmodern darbesi yapıldı. Şüphe yok ki demokrasiye geçildiğinde darbecilerle hesaplaşılabilseydi “darbe geleneği” başlamadan bitecekti. 12 Eylül darbesinin sorumluları hakkında 7 Nisan 2011 yılında, darbeden 31 yıl sonra ilk soruşturma açıldı. 28 Şubat davası, suçlanan 103 sanık hakkında 2 Eylül 2013’te yani 16 yıl sonra dava açılabildi. 28 Şubat 1997 süreci sebebiyle cezaevinde olan darbeciler “yaşlılık, hastalık, bunama” gibi gerekçelerle affedildi.
***
DARBENİN PANZEHİRİ DEMOKRASİ
Darbeleri bu ülkenin gündeminden çıkarmanın yolu hiç şüphe yok ki daha fazla demokrasi, daha fazla hürriyet, daha fazla adalettir… Darbelerin panzehiri de demokrasidir
Millet vekâlet verdiği milletvekilleri eliyle “gerçekten” yürütmeyi denetlemeli, söz “gerçekten” milletin olmalıdır.
Demokrasilerde istişare, müzakere ve meşveret için önemli olan Meclis’in 2018 yılında yürürlüğe giren Partili Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ile azalan gücü mutlaka arttırılmalı, elinden alanın yetkiler daha da güçlendirilerek geri verilmelidir.