İtalya’nın da işbirliğiyle 2049’da bitirilmesi planlanan Kuşak-Yol’un, Çin-Roma Medeniyeti Birliği şeklinde ifade edenler de mevcut. Bununla birlikte Modern İpek Yolu’nu çağrıştırdığı da söyleniyor. Hem kara hem de deniz yolu güzergâhlarını içeriyor.

Çin’den tüm dünyaya yayılan Covid-19 virüsü, Çin’e yönelik tepkileri de beraberinde getirmişti. Hatta ABD Başkanı Donald Trump, Korona için “Çin virüsü” tanımı yapmıştı. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, 2020 yılı Mayıs sonunda “salgının, dış politikada Kuşak-Yol’u yavaşlattığını” itiraf etmişti. Ancak Yi “Kuşak-Yol’un daha güçlü bir şekilde geri döneceği” iddiasında da bulundu. Yi’nin asıl gündeme getirmeye çalıştığı, Kuşak-Yol’un “Sağlık İpek Yolu (SİY)” idi. Pekin’in 2015’ten bu yana SİY ile halk sağlığı yönetimini organize etmeye çalıştığı ileri sürülüyor.  Bu anlamda Korona’nın Çin’e, SİY kapsamında sağlık yönetimini küresel olarak başlatma fırsatı verdiği belirtiliyor.

Hindistan’da yayınlanan The Print Gazetesi’nin 11 Haziran’daki sayısında Deep Pal, Rahul Bhataia ve Suchet Vir Singh’in kaleme aldığı “Health Silk Road – How China Plans to Make BRI Essential in Covid-hit South Asia (Sağlık İpek Yolu – Çin, Covid Üzerinden Güney Asya’da Kuşak-Yolu Nasıl Zorunlu Hale Getirmeyi Planlıyor?)” makale dikkate değer nitelikte.

Makalede Çin’in, değişen jeo-politik ve jeo-ekonomik gerçekler karşısında SİY için daha fazla çalıştığı anlatılıyor. Çin’de yayınlanan People’s Daily Gazetesi’nin 25 Mart’taki nüshasında da “Health Silk Road protect lives of all mankind (SİY Tüm İnsanlığı Korur)” başlıklı haberinde Pekin’i yönlendiren 3 ana hedeften bahsediliyor. Haberde “Çin’in acil küresel hedefinin, salgın sürecinde Çin hakkındaki söylenilenleri kontrol altına almak ve kendisini küresel bir sağlık lideri olarak göstermek” olarak değerlendiriliyor.

Yine The Print’deki yayına göre, Çin’in ayrıca “Maske Diplomasisi” biçiminde başlayan ve muhtelif ülkelere tıbbi malzeme tedariğinin, şimdi “Kurt Savaşçı Diplomasisi”ne dönüştüğüne yorumlanıyor. Çünkü Pekin ve Xi Jinping hükümetinin sosyal medya kanallarını sonuna kadar kullanarak, iyilik ve yardımsever imajı yaymak için çalışıyorlar. Böylece Çin’in salgının başından beri “şeffaf, açık ve kapsamlı” resmi söyleminin tutarlılığına dikkat çekiliyor.

The Print’te diğer taraftan “Korana’nın ve SİY’nun Çin’e, küresel halk sağlığı mekanizmalarını kendi düşüncesine uyacak şekilde yeniden düzenleme fırsatı verdiği” kaydediliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün SİY’nu 2017’de onayladığı hatırlandığında ve salgının Çin’e diğer ülkelere tıbbi yardımda bulunma imkânı verdiği göz önünde alındığında, SİY’nun DSÖ’ne alternatif olabileceği değerlendiriliyor. Çin’in, SİY ile yeni pazarlar bulmayı umduğu, Kuşak-Yol kapsamındaki ülkelerde Çin sağlık sistemleri ve teknolojilerini planladığı da iddia ediliyor. 

Çin’in 2017’den bu yana SİY hakkında kapsamlı altyapı geliştirme, kapasite geliştirme, hastalıkların tanımlanması, önlenmesi, kontrolü, e-tıp uygulamaları, karantina araçları, yetkililer için istatistikler, iletişim izleme uygulamaları vb. çalışmalar yaptığı bildiriliyor. Yapılan bu çalışmalar neticesinde Çin’in, Korona’dan etkilenen ülkelere tıbbi yardım ve personel gönderdiği aktarılıyor. Pekin birde biyomedikal teknolojisi, sentetik biyoloji, gen araştırmaları ve teletıp gibi alanlarda işbirliği arayışında.

Korona tüm dünyada olduğu gibi, Güney Asya’da da son 40 yılın en kötü ekonomisine yol açtı. Özellikle Pakistan, Bangladeş, Maldivler başta olmak üzere, Çin’le ticari bağlantıları olan ülkelerin borç yapılandırması görüşmelerine başladıkları gelen haberler arasında. Buna birde Güney Asya ülkelerinin temel sağlık hizmetlerindeki yetersizlikleri de eklenince, bu ülkelerin, Çin’in SİY ve Kuşak-Yol’un ayrılmaz parçası olacakları ileri sürülüyor.

Çin’in Kuşak-Yol ve SİY’nun başarısı, Güney Asya ve dünyanın diğer bölgelerinde hızlı yayılabilmesine bağlı. Ancak Güney Asya ülkelerinin, Çin’le nasıl başa çıkabileceklerine dair stratejiden mahrum oldukları ihtimal dahilindedir. Çin’in “Kurt Savaşçı Diplomasisi”nin, dünyanın diğer yerlerindeki muhtemel etkilerinin ne olacağını ilerleyen süreçte gözlemleyeceğiz.