*“Bir kızı olmalı insanın. Unutulmayı yüz tutmuş eski dostları hatırlatan…”

“Bir kızı olmalı insanın. UnutulmayA yüz tutmuş eski dostları hatırlatan…”

*“ Test edilince okunanların hakikat olduğunu anlaşılır” 

Cümlede belirtme hal eki (-i hâli) fazla.

“ Test edilince okunanların hakikat OLDUĞU anlaşılır”

*“Avrupalı araştırmacı Andreass Christmann ve diğer birçok Batılı aydın, Said Ramazan El Butî’yi dinlediklerini, onun diğer âlimlerden farklı özellikleri öğrenmek için çeşitli faaliyetlerine katıldıkları olmuştur.” 

Cümlede belirtme hal eki (-i hâli) bir kelimede fazla, diğer kelimede eksik, ayrıca bir kelimede de ilgi hâli noksan.

“Avrupalı araştırmacı Andreass Christmann ve diğer birçok Batılı aydınIN, Said Ramazan El Butî’yi DİNLEDİKLERİ onun diğer âlimlerden farklı özellikleriNİ öğrenmek için çeşitli faaliyetlerine katıldıkları olmuştur.”

Bu kez de ilgi hâli fazla:

*“ Yeni yönetimİNle birlikte hareketlenen geri dönüşler çok az sayıda olurken, bugünlerde neredeyse bitmiş gözüküyor.”

“Yeni YÖNETİMLE birlikte hareketlenen geri dönüşler çok az sayıda olurken, bugünlerde neredeyse bitmiş gözüküyor.”

*“… maddî zâyiatlara sadaka ve vefat edenlere şehit nazarıyla bakabilirsek imanın bu menfî mes’eleleri bir müsbet hakikatın ünvanı ve perdesi derecesine çıkarmış oluruz.” 

Belirtme hal eki eksik.

“… maddî zâyiatlara sadaka ve vefat edenlere şehit nazarıyla bakabilirsek imanın bu menfî mes’eleleriNİ bir müsbet hakikatın ünvanı ve perdesi derecesine çıkarmış oluruz.” 

Veya farklı bir şekilde şöyle denilebilir:

“… maddî zâyiatlara sadaka, vefat edenlere ise şehit nazarıyla bakabilirsek bu îmanî bakışın, menfî mes’eleleri bir müsbet hakikatın ünvanı ve perdesi derecesine çıkarmış oluğunu görürüz.” 

*"KHK’larla suçlu-suçsuz farkı gözetmeden binlerce masumu işinden aşından edilmeseydi, …” 

İlgi hâli eksik. Ayrıca çatı yanlışı var.

"KHK’larla, suçlu-suçsuz farkı gözetİLmeden binlerce MASUMUN işinden aşından edilmeseydi, …”  

*”Raporlarında; Bediüzzaman; Zübeyir Gündüzalp, Bayram Yüksel, Hüsnü Bayram, Mustafa Sungur ve Tahiri Mutlu ile aynı evde kaldığını, yolculuğu esnasında yanında bir hırka ve ibrikten başka bir şeyin olmadığını ve hediye kabul etmediğini yazıldı.” 

Belirtme hâli fazla.

“…yanında bir hırka ve ibrikten başka bir şeyin OLMADIĞI  ve hediye kabul ETMEDİĞİ yazıldı.”

* “Zübeyir’in anlattıklarına bütün kalpleri ile katılmakla birlikte, Salih ticarî faaliyetleri ve siyasî kanatları hakkında bazı endişeleri vardı.”

Bir kelimenin (kanaat) sehven yanlış yazımıyla birlikte ilgi hâli eksik:

“Zübeyir’in anlattıklarına bütün kalpleri ile katılmakla birlikte, SALİH’İN ticarî faaliyetleri ve siyasî kanaatleri hakkında bazı endişeleri vardı.”  

*“Bu seviyormuş gibi yapma mecburiyet elbette açıkça bir kanundan kaynaklanmıyor.”

“Bu seviyormuş gibi yapma mecburiyetİ elbette açıkça bir kanundan kaynaklanmıyor.” 

(Burada eksik olup da eklediğimiz “–i” belirtme hâli değil, iyelik 3.t.ş. ekidir. Belirtme hâli ile iyelik ekini hocamız karıştırmış demeyesiniz.)

Hal ekleriyle alâkalı sehivlere devam edeceğiz inşâallah.

***

Sıra şapka hatâsıyla hitâma geldi:

 “Askeri üniforma giymeye başladı.”  

Hatâyı, tahlil yoluyla göze sokalım:

Başladı: Fiil (Yüklem)

Başlayan kim: askeri. Fâil (özne). Tabiî ki yanlış.

Şimdi cimriliğe kurban giden şapkayı askerin başına geçirelim:

“ASKERÎ üniforma giymeye başladı.”  

Ne diyorduk? “Şapkadan geçin, şapka deyip geçmeyin!”