Canlı, cansız ne ile tanışsa, onunla hukuku başlar. Bitki, hayvan ve bütün varlık âleminin hukuku, halife olan insana emanettir.

Hatıralar, korumayı gerektiren birer emanettir. Dostun, düşmanın hukuku bir emanettir. Düşmana bile gıybetle cezası bir zayıflık, bir aşağılık alâmeti kabul edilir. 

Neye yöneltilirse yöneltilsin bu silâhı zayıf insanlar kullanır.

Allah’ın, yarattığı ve şerefli kıldığı kulunun maddî ve manevî hak ve hukukunu koruma altına alması, başlı başına Allah’ın bir varlık delilidir.

Düşünün ki, insanın, başkasının fenalığını kendi kendine söylenip durması bile, ruhunu inciten bir azap olduğu için yasaklanmış. Yani insan, bırakın başkasını, kendi ruhunu incitecek davranışlardan bile korunmuş. Nitekim sevmediğiniz insanın, dinen gıyabında hakkının korunması, orijinal değil mi? Sevmediğiniz nezdinde bile hakkınızın korunması, özel bir durum değil mi?

Bin bir güçlükle elde ettiğiniz hasenatınızı sevmediğiniz bir insana hem de cömertçe verir misiniz? Bu akıllıca bir iş olur mu?

Gıybet olduğu gibi ona giden yol da haram. Zehirli ‘zan’ların arkası ayıplar aramaya dönüşüyor. Gıybet, aziz insanın, izzetine bir saldırıdır. Düşmanlık, haset, kin, gurur gibi çirkin duygular tetikliyor gıybeti, onun için gıybetçi; hasta.

Tanıştığımız insanların bizimle geçen bütün zamanları, hatıraları bizde emanet. Sahip çıkmalı, korumalı, kollamalıyız onları. Kimselere çiğnetmemeli, ihanet etmemeli, ettirmemeliyiz. Hatıra haini olmamalıyız. Hakikî dostluk bu.

Gıyabında seni kollamayan dost, dost mudur? Emanet insan birbirine. Emaneti örselemeden, kırmadan, dökmeden ulaştırmalı sahibine. Elle, dille, gözle, mimikle incitmemeli emaneti. 

Paçavraya dönüştürülmüş emanetler ne acı bir ihanet görüntüsü. Hangi vicdana, akla, kalbe, insaniyete, fıtrata sığar böyle bir vahşet? İnsan tanıdığının cenazesini dişler mi? Bu fıtrat bozulması değil mi?

Hukukumuz oluşmuş varlık sayısınca emanet var üzerimizde. Bana kendimi kötü hissettiren bütün mimikler; burun kıvırmalar, ‘başladı yine bizimki bakışları’, ‘şuna bak’lar, hepsi, içinde çirkinlik taşıyan kötü nazar. 

Kötü bir bakış, kötü kelâmdan daha acıtıcı geliyor insana. Bu insanlık dışı eylemden kurtulmadıkça, kemalat zor. 

Önce, ruhu temizlemeliyiz.