Sünnete Göre Yapılandırmak

Peygamber Efendimiz (asm) yemek ve içmek için sağ elini kullandığı gibi1; sağ el ile almayı, sağ el ile tutmayı, ayakkabı ve elbise giymeye ve abdest almaya sağ taraftan başlamayı tavsiye buyurmuştur.2 Şu hâlde yemek ve içmekte sağ eli kullanmak, diğer işlere ise sağdan başlamak sünnettir. Kabiliyetlerimizi mümkünse sünnete göre yapılandırmak da sünnettir.

Sol el ile yemek ve içmenin tek zarureti, sağ elin özürlü olmasıdır. Sağ el tembelliği özür değildir. Sağ el sağlıklı şekilde var oldukça, sol eli yemek ve içmek için kullanmak caiz değildir. 

Sol eli taharette, sağ eli yemek ve içmekte kullanmak sünnettir. Zorunlu haller dışında bunun aksi sünnete uygun düşmez.  

İlgili Kaynaklar

Ömer İbnu Ebî Seleme (ra) anlatıyor: “Resûlullah’ın (asm) terbiyesinde bir çocuktum. Yemekte elim, tabağın her tarafında dolaşıyordu. Resûlullah (asm) beni uyardı: “Evlat! Allah’ın ismini an, sağınla ye, önünden ye!” Bundan sonra hep böyle yedim.”3

Bediüzzaman’ın da anlattığı bir rivayette Seleme İbnü’l-Ekva’ (ra) anlatıyor: “Resûlullah’ın (asm) yanında bir adam sol eliyle yemek yemişti. Peygamber Efendimiz (asm): “Sağınla ye!” buyurdu... Adam kibri nedeniyle: “Yiyemiyorum!” dedi.  

Bunun üzerine Peygamber Efendimiz (asm): “Yiyemez ol! Onu böyle demeye kibri sevk etti!” buyurdular. Bundan sonra adam elini ağzına kaldıramadı.”4

İbnu Ömer (ra) anlatıyor: “Resûlullah (asm) buyurdular ki: “Sizden kimse sakın sol eliyle yiyip içmesin. Çünkü şeytan soluyla yer içer.”5

Yetenek Konusu

Sağdan başlamak ile sağ eli kullanmayı birbirinden ayırt etmemizde fayda vardır. Birçok işte sağdan başlamak sünnettir; fakat işin devamında sol eli veya sol ayağı kullanmakta sakınca olmaz.   

Söz gelişi ayakkabı giymeye sağdan başlanır; ama hemen ardından sol ayağa da ayakkabı giyilir. Abdest almaya sağ taraftan başlanır; ama hemen ardından sol taraf da yıkanır. 

Birçok fiilde sağdan başlamak kaydıyla, iki elden hangisi daha kabiliyetli ise, o el kullanılabilir. Mesela sol elini daha aktif kullanan kimseler, işe sağ el ile başlayıp, sol el ile devam etmeleri halinde sünnete uymuş olurlar. Fakat yemekte ve içmekte sünnet olan sağ eldir.  

Bu Konuda Sünnet ve Mekruhlar

Bu durumda, sağ el ve sol el kullanımı konusunda, sünnet olan, tahareti sol el ile yapmak, işe sağdan başlamak, yemek ve içmekte sağ eli kullanmaktır.  

Mekruh olan ise, tahareti sağ el ile yapmak, işe soldan başlamak, yemek ve içmekte sol eli kullanmaktır. 

Ancak yukarıda işaret ettiğimiz üzere sağ elde hastalık, engel, özürlülük, sakatlık...vs. gibi engeller söz konusu ise, bu durumda zorunlu olarak mevcut olan sol eli kullanmakta bir sakınca yoktur.        

Dipnotlar:

1- Câmiü’s-Sağîr, 1/281

2- a.g.e., 1/286, 1/469

3- Buhârî, Et’ime 2, 3; Muvatta, Sıfatu’n-Nebiyy, 32, (2, 934); Ebu Dâvud, Et’ime 20, (3777)

4- Mektubat, s. 188; Müslim, Eşribe 107, (2021).

5- Müslim, Eşribe 106, (2020); Ebu Dâvud, Et’ime 20, (3776)