Akademik makale nedir? 

Bir problemi çözmek veya bir ya da birkaç soruya cevap vermek üzere bir ya da birden çok akademisyen ya da akademisyen adayı tarafından yazılan ve bir akademik dergide yayınlanan bir makaledir. 

Akademik dergi (mecmua) nedir? 

Önceden belirlenmiş sınırları içeren bir tema etrafında “derme” yani “derleme” işini yapan akademik yayıncılarca yayınlanan ve o konuyla ilgili akademik makaleleri içeren periyodik ve süreli yayındır. 

Peki akademik kitap nedir? 

Bir akademisyen tarafından yazılan ve belli bir konuyu ele alan yani kütüphane raflarında konu itibariyle bir yere ya da diğer yere uygun olan ve YÖK Kanununun ve bu Kanuna uygun olarak yürürlüğe konulmuş olan Üniversiteler Yayın Yönetmeliği’nin izin verdiği usûlle basıldığı takdirde üniversitelerde ders kitabı, araştırma kitabı ya da diğer bir tür yardımcı kaynak olarak kullanılabilecek olan basılı eserdir. 

Birden fazla akademisyen tarafından bir kitap yazılabilir mi? 

Elbette, bir editörün belirlediği bir muhteva ve plan çerçevesinde yazarlarınca yazılan ve her yazarın yazdığı kısım diğerleriyle birleştiğinde bir bütünlük oluşturarak kitap haline gelen basılı yayın da ortak kitaptır. 

Ortak kitabın bu bütünlüğe sahip olduğu (ya da olmadığı) nasıl anlaşılır?

Bu kitap kütüphanelerde konusu itibariyle kendisine benzeyen kitaplarla bir arada durabilecek kadar bütündür. Farklı yazarlarca yazılan bölümlerin her biri ise kendi başına bir bütün oluşturmaz, zira bölümler bağımsız değildir. 

Şimdi asıl soru: 

Kütüphane rafları açısından “nereye koysak olur” ya da “hiçbir yere uygun değil” diyeceğimiz kadar dağınık ve farklı konuları içeren bir basılı yayın ya da e-yayın “bilimsel kitap” mıdır yoksa “süreli yayın” niteliği taşımadığı için ancak “çakma dergi” diyebileceğimiz türden bir nevi dergi mi? 

Sayın Başkanlar ve Üyeler, bunları neden yazdık? 

UAKB kısa adını ve bu kısaltmayla hiçbir alâkası olmayan “international book chapter” uzun adını kullanan “uakb.org” adlı bir web sitesi “[email protected]” mail adresimize şu mesajı gönderdi:

“Sizleri yurt dışında 15 Eylül 2021 Tarihinde yayınlayacağımız orijinal araştırma, derleme ve tezden üretilmiş makalelerin yer alacağı uluslar arası kitap projesine katkı sağlamaya dâvet ediyoruz. … Alanlara göre projede aşağıdaki başlıklarda kitaplar ayrı ayrı yayımlanacaktır.”

Kitap başlıklarından biri örnek kabilinden şöyle: “İktisadî ve İdarî Bilimler: Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler.”

Bu ilândan da anlaşılıyor ki birileri akademisyenlerin akademik yeterlilik göstergesi olan “puan ihtiyacı”nı, muhtemelen “makul” bir miktar ücret alarak(!) ve dolayısıyla para karşılığı gideriyor. Hem de “uluslar arası” kitapla!

Birileri de doçent ya da profesör olabilmek için gerekli olan akademik yayın kapsamında kendisinden istenen “uluslar arası kitap ya da uluslar arası kitapta bölüm” ihtiyacını bu “makul” yolla gideriyor ve bu sayede akademide yatay duvara “tırmanıyor”. 

Aslında böylece o birileri, akademik çalışmasının karşılığını, “yayın telif ücreti” olarak yayıncıdan değil, daha yüksek maaş olarak “devletten” alıyor. Muhtemelen bire on olarak! 

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Üniversiteler arası Kurul (ÜAK) başta olmak üzere ilgili kurumlar ve bilhassa akademik atamalarda yetki sahibi olan üniversite senatoları ve yönetim kurulları bu ilânları ve “uluslar arası kitapta bölüm”leri görüyor, biliyor, ama sessiz kalıyor. 

Bu “piyasa”nın varlığı ve sürmesi gösteriyor ki bazı ilgililer sessiz kalmakla yetinmiyor, bu usulle “üretilen” akademik çalışmaları “yeterince bilimsel” sayıyor ve atama ve yükseltmelerde bir dayanak olarak kullanıyor! 

Sayın Başkanlar ve Değerli Üyeler, özür dileriz, ama durum böyle olunca bize de yukarıdaki şekilde başlık atmak kalıyor…