Kâinat mücessem bir Kur’an’dır. Kur’ân herbir unsur bir ayet, yani, bir delildir. Bitki, hayvan, ay, güneş, yıldızları bir ayet, delil olarak sunar. Kâinat Kur’ân’ı mücessem, fiili ve “görüntülü” olarak tesanüd ve sadakat dersini verirken, Kur’an yazılı veriyor. 

Bediüzzaman ‘Birinci Söz’de Besmeleyi izah ederken şu çarpıcı değerlendirmede bulunur: “Bismillahirrahmanirrahim’in bir cilvesini şöyle gördüm ki… Kâinatın hey’et-i mecmûasındaki teâvün, tesânüd, teânuk, tecâvübden tezâhür eden sikke-i kübrâ-i Ulûhiyettir ki, ‘Bismillah’ ona bakıyor.”1  

Moleküllerin hücralere, rüzgarın bulutlara, bulutların yağmurlara, yağmurların bitkilere, bitkilerin hayvanlara, insanlara teavünü, yardım etmesi müthiş bir tesanüd örnekleridir. Teanuku, boyun boyuna vermesi, destek olması… Tecavübü, biribirinin sualine, yani, isteğine cevap vermesi… 

Bütün varlıklar “lisan-ı hal ile vird-i zeban ettikleri”, yani, dillerinden düşürmedikleri bir zikir olarak Bismillahirrahmanirrahim ile “teâvün, tesânüd, teânuk, tecâvüp” Besmele’de tezahür ediyor. Öyle ise, insan da, Besmele çekip, “Hep birlikte Allah’ın ipine sımsıkı sarılın. Parçalanıp bölünmeyin. Bir de içinizde öyle bir topluluk bulunsun ki, onlar insanları hayra çağırsın. İyiliği tavsiye edip, kötülükten sakındırsın…”2 meâlindeki âyetleri okuyarak sadakatle tesanüt etmelidir. 

Şu halde gerçek tesanüd Besmele’nin sırrını anlamakla gerçekleşir. Ve Besmelenin sırrını anlayan gerçekten Allah rızası için Besmele çeker. Hakiki Besmele tesanüd ile, hakiki tesanüd Besmele ile olur. 

Besmele anlaşılması, okunması, özümsenmesi nisbetinde “şifre, parola” ve “tükenmez bir kuvvet” kaynağı olur. Besmelenin hakikatlerine, sırlarına ulaşmanın birinci yolu Birinci Söz’ü, okuyarak, müzakere, mütalaa ile “anlayarak ve kabul ederek” ulaşılabilir. Ve Besmeledeki tesanüt sırrıyla varlıkların Besmelesini besmelemize katıp güç kazanırız! 

Dipnotlar: 

1-Sözler, Enst./intr., s. 15.; 

2-Al-i İmran Sûresi: 103, 104.