Kastamonu Lâhikası’nın 90. Mektubundaki endişeli suali ve cevabının iyi tetkik edilmesi gerekir. Zira, Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri açlığın sebeplerini; nankörlük, şükürsüzlük, nimetlerin kıymetini bilememekten kaynaklanan bir isyanda olduğumuzu nazara vererek izah ediyor. 1

Açlık olmadan şükür olur mu?

“Kâinat içinde en acip, en zengin, en garip, en şirin, en cami, en bedi hakikat rızıktadır.”2 ve “Hem rızık olan nimetlerde gayet güzel, süslü suretler, gayet güzel kokular, gayet güzel tatmaklar şükrün dâvetçileridir; zihayatı şevke dâvet eder ve şevkle bir nevî istihsan ve ihtirama sevk eder, bir şükr-ü mânevi ettirir.” 3 gibi cümleler gıdalara mana-i ismiyle değil, mana-i harfiyle bakarak bizim için yaratılan sayısız nimetin şükrünü eda etmeye çalışmamız gerektiğini ihtar ediyor.

Az yemek, açlık çekmek ve şişmanlık üzerine Efendimiz (asm), atalarımız ve Üstadımız’ın tavsiyeleri ve yaşantıları ders hükmündedir. 

Birkaçını hatırlamaya çalışalım:

Efendimizin (asm) ikazları

Efendimiz (asm) şişman bir kimse görmüş ve eliyle o kimsenin karnına işaret ederek: “Eğer şu şişmanlığın bir kısmı, karnından başka bir yerde olsaydı, senin için elbette daha iyi olurdu” demiştir. 4

Keza, “Sizden sonra bir kavim gelecektir ki onlara emanet verilecek hainlik edecekler; çağrılmadan şahitlik yapacaklar; söz verecekler, fakat yerine getirmeyecekler… onlar çok yemeyi severler ve bu sebeple onlarda şişmanlık ve şişmanlığın sebep olduğu hastalıklar yaygınlaşır” 5 diyerek çağları tarayan dersler vermiştir.

Tavsiye ve yaşantısıyla bizlere örnek olan Efendimiz (asm) çoğu kez günlerini aç geçirirdi. Üç gün üst üste doymadığı pek çok kaynakta geçmektedir. Ebu Talha (ra) açlıktan karınlara taş bağladıklarını şöyle rivayet ediyor: “Rasülullah’a açlıktan şikâyet ettik ve karınlarımızı açıp gösterdik. Herkeste bir taş vardı. Rasülullah (asm) da karnını açtı; onda iki taş vardı.” 6

Atalarımız çok az yerdi

Atıf yaptığımız birkaç hadis beyanları bile tek başına açlığın ehemmiyetini kavramamıza yeterli olmaktadır. Bu sırla hareket eden ecdadımız çok az yemek yiyerek ve çoğunlukla açlık çekerek yarı aç, yarı tok ömürlerini idame ettirmişlerdir. Bu durum pek çok yabancıların da dikkatini çekmiştir. İspanyol gezgin Petro’nun “Türkler yemeğe pek düşkün değiller. Bana kalırsa yaşamak için yerler, yoksa çok yemekten zevk duyduklarından ötürü değil. İyi bir huyları vardır, yemekte hiç lâf etmezler. ‘Karnımızı doyuran Allah’a çok şükür’ derler” 7 şeklindeki tesbitleri şu an ki halimizi düşündükçe aslımızdan ne kadar uzaklaştığımızı ortaya koymaktadır.

Üstadın 45 günlük yiyeceği

Üstadımızın, talebesi Abdullah Çavuş’un şahadetiyle 45 günlük bir sürede 3 ekmek ve 1 kıyye pirinçle (1282 gr) idare ettiğini hatırlayalım.8 Taklidi mümkün olmayan bu tüketim tarzı bizler için ibret levhası hükmündedir.

Dipnotlar: 

1- Bediüzzaman Said Nursî, Kastamonu Lâhikası, s. 146-147-148.

2- Bediüzzaman Said Nursî, Mektubat, s. 425.

3- Bediüzzaman Said Nursî, Mektubat, s. 425.

4- Müsned 3/471.

5- Tirmizi Fiten H. 2221; Ebu Davud H. 4657.

6- Tirmizî, Zühd 39/2371.

7- Kemal Özer, Müslüman’ın Diyeti s. 28. 

8- Necmeddin Şahiner, Son Şahitler, 1. Cilt s. 290.