Bu savaşta gördük ki, lobi faaliyetleri devletlerin hareket alanlarını kısıtlıyor, sessiz kalmalarını sağlıyor, görmüyorum, duymuyorum, bilmiyorum tarzı diplomatik tavırlar sergileyebiliyorlar. Devlet başkanları bu noktada çok kırılgan, yeniden seçilebilme hayalleri ve koltuğun tatlı gelmesi, onların en zayıf noktaları. Lobi faaliyetinde bulunan gruplar bu zafiyeti iyi kullanıyorlar. Diplomasiyi istedikleri tarzda yönetebildiklerini gördük ve şahit oluyoruz. Lobiler halklara etkiyi şu şekilde yapıyorlar. Lider görünümlü ve en önde koşanı ele geçirip, halkları da yönlendirebiliyorlar. Yakın tarihimizde Ukrayna’da Turuncu Devrim, Fransa’da Sarı Yelekliler bu tarza örnek hareketlerdi. Dünya lideri olan ABD’yi ele alalım; özellikle AIPAC’tan bahsedelim. Amerikan-İsrail Kamu İşleri Komitesi (American Israel Public Affairs Committee). ABD ile İsrail Devleti ilişkilerini, ticaret yapılarını, yardımları düzenleyen, ilişkileri derinleştiren ve ortak askeri programların planlanmasında önemli bir etkiye sahip bir kuruluş. 1951’de kurulmuş ve bütçesi 65 milyon dolar. ABD ile İsrail devleti arasında kongrede ve senatoda ilişkileri düzenleyen inanılmaz lobi faaliyeti yürüten bir yapı. Askeri yardımlarda İsrail’e yollanacak olan silah türleri ve yardım paketleri konusunda, ayrıca bir Yahudi olmaktan gurur duyan Biden hükümetinde çok etkili oldukları biliniyor. Yakın zamanda Biden’ın baskısı ve acil kodla, senatoyu bypass yaparak, Merkava tanklarının mermilerini gönderme kararı almasının arkasında AIPAC’ın lobi faaliyetleri var.

Bu faaliyetleri, basına yansıyan şekli ile öğreniyoruz. “ABD’nin ilk Müslüman başörtülü Kongre üyesi İlhan Omar’ın, Washington’daki en güçlü lobilerden AIPAC’ın ekonomik yardımda bulunarak Kongre üyelerini satın aldığı yönündeki yorumları, ülkede antisemitizm tartışmalarını tekrar alevlendirdi. Omar, Twitter hesabından Kongre’de birçok ismin ekonomik sebeplerden İsrail’i desteklediğini belirtmesi sonrasında, kendisine “kimlerin Kongre’ye para akıttığının” sorulması üzerine AIPAC’i işaret etti. Bu süreç sonunda Omar özür dilemek zorunda bırakıldı, ama sözünün arkasında olduğunu da söyledi. Özründe samimi olmadığı, Kongre’den ve görev yaptığı dış ilişkiler komitesinden istifa etmesi gerektiğini ileri sürenler ise çoğunlukta.1 

Minnesota’dan Demokrat Partinin temsilcisi olarak Kongre’ye giren Omar’ın açıklamaları nedeniyle gerek partisinden gerek Cumhuriyetçilerden aldığı sert tepkiler, AIPAC’ın ABD Kongresi üzerindeki etkisini bir yerde ortaya koyuyor. Tartışılması gerekenin ise lobi faaliyetlerinin dünya siyasetini nasıl kontrol ettiğidir. AIPAC sadece bunlardan biri. Buna benzer yapıdaki lobiler, birçok devlet üzerinde faaliyetlerini yapmaktalar. 

AIPAC’ın kongre üyelerine ekonomik yardım, fikirlerini dikte etme ve yönlendirme yönündeki yorumlar yüzünden ABD’de yeniden antisemitizm tartışmaları alevlendi. İsrail-Hamas savaşındaki ABD’nin tutumunu buna bağlayanlar çoğunlukta. Kısacası lobi faaliyetleri çok önemli, bunlar devlet başkanı, kongre üyesi, milletvekili, sendika başkanı, parti başkanı ya da bir senatör olabilir. Bu yapılar, çıkarları doğrultusunda karar çıkarabiliyorlar. Dünya ne demiş çok da önemli değil. 

Türkiye’nin bu gerçekler ışığında elbette lobi faaliyetleri yapması elzem. Ama görünen o ki, lobi faaliyetlerini en iyi her yerde Yahudi toplulukları yapıyor. ABD’de bugünün gündemi AIPAC.

Dipnot:

1- https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-siyasetinin-golge-gucu-israil-lobisi-aipac/1391228