Bediüzzaman Hazretleri’nin telifatı arasında Şuâlar adını taşıyan bir şaheseri mevcuttur. Bu paha biçilmez eserin son kısımlarında yer alan Beşinci Şuâ’nın, diğer eserlerinde olduğu gibi bir çok kıymete haiz mühim hususiyetleri vardır. Bediüzzaman, 5. Şuâ’nın bir takım özelliklerini izhar ederken şöyle der:
“Beşinci Şuâ, iki sene Denizli ve Ankara mahkemelerinin ellerinde kalıp sonra bize iade ettiklerinden, Denizli mahkemesinde beraatımızı netice veren müdafaatımla beraber Siracünnur ismindeki büyük mecmuanın ahirinde yazılmış. Gerçi evvelce mahrem tutuyorduk, fakat madem mahkemeler onu teşhir edip beraatle iade ettiler, demek bir zararı yoktur diye teksirine izin verdim. Ve o 5. Şuâ’nın aslı, otuz kırk sene evvel yazılmış müteşabih hadislerdir.” (Şuâlar, s. 391)
Yine Beşinci Şuâ’nın bir diğer özelliğini Bediüzzaman Afyon Cumhuriyet Başsavcılığı ve mahkeme reis ve azalarına hitaben yazdığı bir müdafaasında belirtir ve der ki;
“Maksadı yalnız avamın imanlarını şüphelerden ve müteşabih hadisleri inkârdan kurtarmaktır. Dünya cihetine üçüncü, dördüncü derecede dolayısıyla bakar. Hem verdiği haberler doğrudur. Hem ehl-i siyaset ve dünya ile mübareze etmiyor, yalnız izhar eder. Hem şahısları tayin etmiyor. Küllî bir surette bir hakikat-i hadiseyi beyan eder. Fakat o küllî hadiseyi bu asırdaki dehşetli bir şahsa tam tatbik etmişler.” (a.g.e. s. 313)
Güncelliğinin önemi açısından Beşinci Şuâ’nın bir başka ilgi çeken yönünü ise şöyle vurgular Bediüzzaman:
“Bir cilve-i inayet-i Rabbaniyedir ki, daha müdafaatımızı ve evraklarımızı ve kitapları görmeden, yalnız perde altında hissedip, maarif vekilinin dehşetle püskürtmesi ve hücumu Beşinci Şuâ ve Hücumat-ı Sittenin Zeyli gibi gayet şiddetli mahrem risaleleri en ehemmiyetli makamat bilfiil tenkid için tetkik etmesi ve müdafaatının ciddî, dokunaklı küfr-ü mutlaka cüretkârane darbeleri Ankara’nın bize karşı çok şiddetli davranmasını beklerken, meselenin azametine nisbeten gayet mülâyimane belki müsamahakârane vaziyet almış.” (a.ge., s. 301).
Yukarıda ifade edilen özellikleriyle 5. Şuâ’da yoğunluk kazanan hususlar, eğitimde öne çıkan ve yakından alâkadarlıklarla mücehhezdirler.
Bütün bu sebeplerden dolayı, mevcut eğitim sistemindeki çarpıklıklara çözüm olacak 5. Şuâ’daki kriterler, sistemdeki maddî ve manevî hastalıkları adeta şuâ tedavisi yoluyla iyileştirmesi gerekliliğini göstermektedir.
Nedir bu hastalıklar ve problemler?
Öncelikle, sistemin şahsa endeksli tanzime tabi tutulmuş olması büyük bir hastalıktır. İlmin, imanın, ortak aklın, fen ve tekniğin, hürriyet ve demokrasinin öne çıktığı çağımızda hür iradeye dayalı bir eğitimin olması ve bu kriterlere dayalı projelerle desteklenerek yol alması gerekirken, maalesef mevcut eğitim sistemi dayatmacı, jakoben ve antidemokratik bir yapı içine hapsolunması çağımıza ve insanımıza lâyık olmadığı gibi, uygun da değildir.
Mevcut problemleri aşma adına 5. Şuâ’da değinilen hususlar ve çareler ışığında sistemi iyileştirme mümkün olur mu? Biz buna ‘evet’ diyeceğiz. Şöyleki;
l Mevcut sistemden kaynaklanan olumsuzlukların başında israf gelmektedir. “İsraf eden ona esir olur, onun damına düşer.” Hadis-i şerifi bağlamındaki bu uyarıya dikkat etmek gereklidir.
l Tevhid inancının kâmil manada işlenerek kavratılmasının gerekliliği mutlak hale getirilmelidir.
l Tabiatperestlik ve maddeperestlikten ziyade aklın ve ilmin ve inancın yolu takip edilmelidir.
l Nefisleri terbiye, eğitim yoluyla mümkün hale getirilmelidir.
l İlim ile dalâlete (küfre) düşmekten doğru inancı kavratmak yoluyla kurtuluşa varılmalıdır.
l Fitne, ikiyüzlülük ve münafıklıktan kurtarılması yolunda, sağlam ve temel Kur’ân felsefesi esaslarına riayet edilmelidir
l Tahripten ziyade tamirat yolu tercih edilmelidir.
l Günah, haram ve su-i zan gibi olumsuz hastalıkların tedavisi cihetine gidilmelidir.
l Tekniği ve teknolojiyi hayra yorumlayarak gelişmişliğin, kalkınmışlığın yolları aralanmaya çalışılmalıdır.
l Siyasetin çirkin yüzünün eğitimden tefrik edilmesinin sağlanması gerekmektedir.
l Maarif yoluyla yapılan tahribatların önünün kesilmesinde yine maarifin sağlam esas ve kaideleriyle doğru eksende tamir ciheti tasvip ve tercih edilmelidir.
Hülâsa olarak, mevcut eğitim sisteminin hastalıklarının iyileştirilmesinde Şuâ tedavisi gerekiyorsa -ki bize göre mutlak gereklidir- 5. Şuâ’yı projelendirip, uygulama safhasında, ortaya çıkacak eğitimdeki problemlere çare olacak esas ve kaidelerden faydalanılmalıdır, diyoruz.
Sonuçta, bu ülkenin hayrına yönelik düşünen kafalar, Bediüzzaman’ın ifade ettiği şu mülâhazaları kulak ardı etmemelidirler.
Beşinci Şuâ eğitimde doğru istikameti aralayan yolları gösteriyor. Yani tedavi ediyor.
Mustafa Öztürkçü