İsrafın sosyal hayatta verdiği zararı tam olarak tespit edebilmiş değiliz. İsraf edene para dayanmaz ve bu durum neticede ahlakın da bozulmasına yol açar.

İsraf konusunda belki de onlarca araştırma ve anket yapılıyor. Neredeyse bütün araştırma ve anketlerde ülkemizin ‘israf batağına’ saplandığı anlaşılıyor. Açıklanan rakamların yarısı doğru olsa bile yine de durum vahim demektir. 

Araştırmalardan biri de “Sabri Ülker Vakfı”nca yapılmış. Nitekim Sabri Ülker Vakfı, Türkiye’de gıda israfına ilişkin araştırması “Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması-TİA 2022”nin sonuçlarını, “Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü” kapsamında İspanya’nın Valensiya şehrinde düzenlenen programla duyurmuş.

İlgili “Basın Konferansı”nda, gıda israfı konusunda AB genelinde yapılan çalışmalar, Türkiye’nin gıda israfı konusundaki uygulamaları ve Sabri Ülker Vakfı’nın farklı kurumlarla yürüttüğü gıda israfını önleme girişimleriyle ilgili deneyimleri paylaşılmış. 

İlgili haberde şu bilgiler var: Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 2021 raporuna göre 214 ülke arasında 15. sırada gıda israfının en fazla yaşandığı ülkeler arasında yer alan Türkiye’de, 2020’de yapılan son araştırma her yıl 18,1 milyon ton gıda israf edildiğini ortaya koyuyor. 

Çöplerdeki atık miktarının yüzde 52’sini gıdanın oluşturduğu Türkiye’de, günlük 4,9 milyon ekmek israf ediliyor. En çok kayıp ise meyve sebzede yaşanıyor. Türkiye’nin israf karnesinde üretilenin yaklaşık yüzde 50’sinin kayıp olduğu meyve ve sebze tüketiminden sonra yılda 2000 bin litre ile içecek sektörü, 4,2 ton kayıp ile de hizmet sektörü başı çekiyor. (AA, 29 Eylül 2022)

Gıda israfının hem Türkiye hem de dünya genelinde çok önemli bir sorun olduğunu ifade eden Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan ise dünyada 700 milyona yakın insanın açlıkla, 670 milyondan fazla insanın ise obezite ile mücadele ettiğine dikkati çekerek, gıda israfı konusunda tüm tarafların birlikte hareket etmesinin kaçınılmaz olduğunu hatırlatmış.

Dünyada gıda israfının en çok yaşandığı 15. ülke olmak “Büyük ve Müslüman Türkiye”ye yakışır mı? Ayrıca çöplerdeki atık miktarının yüzde 52’nin ‘gıda’ olması nasıl hazmedilir? Buna ilave olarak en çok kaybın meyve sebzede yaşanmasına ne demeli? Meyve ve sebzelerin bir kilosu 15 iel 20 TL arasında olduğu bir yerde, bunca israfı ne ile izah edebiliriz?

Herkes bu meselede elini taşın altına koymak mecburiyetindedir. Bu kadar büyük israfın olduğu bir yerde ekonomik krizden kurtulmak mümkün olmaz. Bu bakımda çok büyük ve uzun süreli bir ‘iktisat ve tasarruf’ kampanyası açılmalıdır. Okullarda bu mesele üzerinde çok durulmalı öğrencilere de ‘iktisat dersi’ verilmelidir. 

İsrafı durdurup tasarruf devrine geçebilirsek; krizleri de durdurmaya muvaffak oluruz vesselam.