Mehmet Kutlular Ağabeyin odasında saatlerce sohbet ettiğimiz Prof. Cahit Tanyol’un bize çok orijinal gelen bazı tesbitleri oldu. Bir kısmını mümkün olduğunca özet halinde sunmaya çalışalım.
Tanyol Hoca şunları söyledi:
Düşünüyorum da, mesela Şeyh Said’i, İskilipli Atıf Hocayı astıran Mustafa Kemal, kurmuş olduğu rejim açısından Said Nursî’yi elli kere asması gerekiyordu. Ama, asmadı onu; belki asamadı demek daha doğru olur.
Peki neden? Çünkü, Said Nursî, Mustafa Kemal’in eline hiç koz vermedi, yani ona hiç malzeme bırakmadı. Mustafa Kemal de, muhtemelen ön sezisiyle anladı ki, Said Nursî’den irtica çıkmaz. İrticai hareket olmayacaksa, sabıkalı duruma düşmeyecekse, tutup onu nasıl cezalandıracak, nasıl idam edecek?
Bilirkişi sıfatıyla Nur Risalelerini okurken, Said Nursi, bir yerde “Rus da dinsiz kalamaz” diyordu. Tabii, o zamanlar böyle bir söz çok saçma buluyorduk. Hatta alay ediyorduk. Ne var ki, zaman ve yaşanan gelişmeler Said Nursi’yi haklı çıkardı. Nitekim, başka konularda da öyle. Söylediği şeylerin tek tek doğrulandığını görüyoruz.
Geçmişte, bilhassa Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde Said Nursi’nin fikirlerine eleştirel yaklaştım. Zaman zaman aleyhinde yazdım. Şimdi bakıyorum da, hakikaten yanılmışız. Bundan sonra, hatamı telafi edecek şekilde lehinde yazmak, konuşmak niyetindeyim.
*
Sözün tam da burasında, Mehmet Kutlular araya girip “Hocam siz yazın, onlar yayınlamazsa bir yayınlarız” dedi. Bunun üzerine Tanyol Hoca şu karşılığı verdi: Yok, ben aynı gazetelerde yazmak ve yine orada yayınlatmak istiyorum. Bu şekilde daha hakkaniyetli olur.
Prof. Tanyol’un Said Nursî ve eserleriyle ilgili olarak tesbit edebildiğimiz diğer ifadelerini iktibas ederek bu bahse şimdilik noktayı koyalım.
2016’da Özge Sena Bigeç’e röportaj veren Prof. Tanyol, bir yerde şunu söylüyor: Bediüzzaman ve Nur Risaleleri ile ilgili bilirkişi olarak çağırdılar. Bediüzzaman’ın Van’da (1967?) bir yığın talebesini yakalamışlar. Yakalamış, hapse tıkmışlar. Bir yığın da kitap gönderdiler bize, mahkeme tarafından. Mahkemede bunları değerlendirmem için bana verdiler. Daha evvel de yapılmış bu. Fakat onda, Fındıkoğlu galiba, aleyhte rapor vermiş. Ben aleyhte vermedim. Dedim ki: “Bu, mektep, kendi adı var.” Onlar tarikat arıyorlar. Ben “mektep” dedim. Neticede beraat ettiler.
*
Necmeddin Şahiner’in Aydınlar Konuşuyor isimli çalışması esnasında, kendi fikirlerine başvurduğu Cahit Tanyol, Şahiner’e şunları söylüyor: Araştırmalarına devam et, hatta bu Said Nursi’nin kerametlerini, hakkında söylenilen menkıbeleri de topla. Türk halkı nasıl olup da bunun peşinden gidiyor. Biz devrimleri kanun kuvvetiyle koruyoruz. Said Nursi sırtında bir Kürt hırkasıyla milyonlarca insanı peşine taktı. İşte bu nokta sosyolojik açıdan çok ilginçtir, Sosyolojinin meşgul olduğu bir sahadır. Ben şu akılsız Marksistlere “Nur Risalelerini bir okuyun” diyorum. Onlar tutup benim aleyhimde nümayiş yaptılar. Sonra 1971’de gidip ikişer-üçer sene yattılar. Sonra gelip özür dileyip elimi öptüler. “Hocam siz haklıymışsınız” dediler. İlkokuldan, üniversiteye kadar devrimleri, Kemalizm’i ders veriyoruz; ama, fakülteyi bitiren öğrenci ya Marksist, ya da Nurcu oluyor. (Bkz: Age, s: 199)