Asıl ismi Hızır Reis olan Barbaros Hayreddin Paşanın kumandasındaki Osmanlı donanması, 16 Haziran 1535’te Akdeniz’de kalabalık Haçlı donanması karşısında pek büyük bir zafer kazandı.
Yaklaşık 500 gemilik bir donanmadan müteşekkil Haçlı ittifakının içinde yar alan ülkelerin isimleri şöyle: Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, Portekiz, Belçika, Malta.
Haçlı donanmasını Fransız Charles Quint kumanda ediyordu.
Kànunî Sultan Süleyman’ın tam da İran Seferiyle meşgul olduğu bir zamanda başlayan ve ilk etapta Tunus’u işgal etmeyi hedefleyen bu büyük taarruz karşısında, nisbeten çok daha az bir kuvvetle karşı koyan ve neticede muzaffer olan Barbaros Hayreddin Paşa, bilhassa bu tarihten sonra Avrupalılar’ın korkulu rüyâsı haline geldi.
*
Hızır Reis Hayreddin Paşa, yaklaşık bir sene evvel “Kaptanpaşa” makamına atanmıştı. Bu yeni ve deniz kuvvetlerinde en üst makamdaki vazifesini 12 sene müddetle, yani vefat tarihi olan 1546 yılına kadar bihakkın yapmaya çalıştı.
Osmanlı denizciliğinin en parlak devrinin yaşanmasına vesile olan Barbaros Hayreddin Paşa, Akdeniz sâhillerinde daha evvel Osmanlı’ya saldıran veya saldırmak için fırsat kollayan hemen bütün ülkelerin donanma kuvvetlerine sırasıyla gözdağı vererek onları sindirmeye çalıştı.
Tek tek çarpışmakla Barbaros’un üstesinden gelemeyeceklerini anlayan Avrupa devletleri, bu kez Fransa’nın teşviki ve başı çekmesiyle topluca harekete geçtiler ve denizden büyük bir taarruz harekâtını başlattılar. Büyük bir iştahla giriştikleri savaşı kaybedince de, sukût–u hayale uğradılar. Kendilerini dört sene kadar sonra ancak toparlayabildiler.
Ne var ki,, 28 Eylül 1538’de Preveze önlerinde yaşadıkları en büyük deniz savaşında da mağlup olunca, büsbütün ümitsizliğe kapıldılar ve uzun yıllar Osmanlı donanması ile karşı karşıya gelmemeye azami derecede dikkat gösterdiler. Öyle ki, bir kısım Avrupalılar, çocuklarını bile “Barbaros geliyor” diye korkutur hale geldiler.
*
5 Temmuz 1546 tarihinde vefat eden Barbaros Hayreddin Paşa, aynı zamanda âlim ve cesur bir kumandandı. İri yapılı, kumral tenli, saçı, sakalı, kaşları ve kirpikleri çok gür olup kızıl-kırmızı renkliydi. Ona “Barbaros” denilmesinin sebebi de, bilhassa sakalının kızıl renkte olmasıydı. (Barbare rouge, Fransızca “kızıl sakallı” demek.)
Ömrü denizlerde geçtiği için, Rumca, Arapça, İspanyolca, İtalyanca ve Fransızca gibi Akdeniz dillerini gayet iyi bilirdi.
Hızır Reis Hayreddin Paşanın türbesi, sağlığında kendi imkânlarıyla Beşiktaş’ta yaptırmış olduğu medresenin hemen yanında bulunmaktadır.