Herkeste kendi dünyasının rengine göre bir telâş var. Yeni yıla hazırlıklı girmek istiyorlar. Yeni yıl veya eski yıl; hepimiz için bir muhasebe zamanı aslında.

Allah’ın Elçisi’nin (asm) annesi Hz. Amine’ye ait olduğu rivayet edilen şu söz eskimeyen bir hakikati ifade ediyor: “Her yeni eskir, her beklenen gelir ve her yaşayan ölür.”

Bu sözün üzerinden yaklaşık 1500 sene geçmiş. Söyleyen de, rivayet edenlerde gelip geçmiş, beklenenler gelmiş, yaşayanlar ölmüş, yeniler eskimiş... Nice aşklar, korkular, ümitler yaşanmış, nice savaşlar olmuş; medeniyetler kurulmuş, medeniyetler yıkılmış... İyiler kötüler, doğrular eğriler, hatalar ve sevaplar bugün de devam ediyor.

HATALARDAN DERS ALMAK

Hatalarımızdan ders almadıkça, aynı hatayı yapmaya devam ederiz. Bu bir insan için geçerli olduğu kadar, insanlık için de geçerlidir. Ancak insan hatalarını gizler, başarıları ile övünür.

Tarihe şöyle bir baktığımızda hata görmek zordur. Çünkü başarıları yazmış, hataları göz ardı etmişizdir. Sadece mağlûp devletlerin hataları tarihe kaydedilmiştir. Muzaffer olan hatalarını görmek istemiyor ve kendi hatalarını da başkasının üzerine atıyor. İnsan ders almadığı için tarihin tekerrürden ibaret olduğu söyleniyor.

TARİH TEKERRÜRDEN İBARET MİDİR?

Yaşananlardan ders çıkaranlar, bunların muhasebesini yapanlar da olmuş; ders almayan, aynı hatayı tekrarlayıp duranlar da olmuş. 

Merhum Âkif bunlara sitem ediyor:

“Geçmişten adam hisse kaparmış... Ne masal şey! /Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi? /”Tarih”i “tekerrür” diye tarif ediyorlar; /Hiç ibret alınsaydı, tekerrür mü ederdi?”

ÖMÜRDEN DÜŞEN YAPRAKLAR

Milletlerin tarihine, inancına göre takvimler değişiyor. Milâdî takvim, hicrî takvim gibi belli olayları esas alan takvimler olduğu gibi, belli hayvanları esas alan Çin takvimi gibi takvimler de var. İnsanlık tarihini 7 bin yıl geriye götürenler de var; 10 bin olduğunu söyleyenlerde! Doğrusunu Allah bilir.

Kur’ân-ı Kerîm’de zamanı ifade eden çeşitli kelimeler hem bir işin ya da ibadetin vaktini bildirmek, yahut tarihî bir hadiseye atıfta bulunmak amacıyla yer alır. Yevm (gün), şehr (ay) ve sene (yıl) gibi sınırlı zaman belirtenler içinde en sık kullanılanı yevmdir. Kur’ân’da yevm kelimesi yirmi dört saatlik tam gün anlamının yanı sıra, süre kaydı olmaksızın zaman dilimi anlamında da kullanılır. Kıyamet ve âhirete dair âyetlerde “kıyamet günü, son gün, hesap günü, ayırım günü, din günü” gibi ifadeler çok sık geçer.

‘Ahirzamanda yaşıyoruz ve Kıyamet yakındır. Çünkü bütün gelecekler yakındır!’

‘AYNI NEHİRDE İKİ KERE YIKANILMAZ’

Efes’li Heraklit: “Aynı nehirde iki kere yıkanılmaz” der. Gökbilimcilerin dediğine bakılırsa güneşimiz, dünyamız ve sistem sürekli hareket halinde ve bir geçtiği yerde, bir daha geçmiyor. Kainât genişliyor, asır sayfalarına kader kalemi ile Kudret yazıyor, bozuyor, eskiyince yeniliyor.

Şu an ‘sahnede’ misafir olarak günümüz insanları var ve imtihan için gayret ediyorlar. Misafir olan gideceği menzili düşünmeli. İmtihanı kazanmak için çalışmalı.

Bediüzzaman Hazretleri bizi bir kez daha uyarıyor: “Ey nefis! Bil ki, dünkü gün senin elinden çıktı; yarın ise, senin elinde senet yok ki, ona mâliksin. Öyle ise, hakikî ömrünü bulunduğun gün bil.” (21. Söz)

NE İÇİNDEYİM ZAMANIN

Tanpınar’ın mısralarıyla bitirelim muhasebemizi:

“Ne içindeyim zamanın, /Ne de büsbütün dışında; /Yekpâre, geniş bir ânın /Parçalanmaz akışında.

Başım sükûtu öğüten /Uçsuz, bucaksız değirmen; /İçim muradına ermiş /Abasız, postsuz bir derviş.”

Bütün güzel dilek ve temennilerin gerçekleşmesi duâsıyla efendim.