14 Mayıs’ın demokrasi bayramı olarak anılmasını sebebi, bu tarihle birlikte ülkenin tek parti rejiminden kurtulması ve seçimle gelenin seçimle gittiği yeni bir dönemin açılmasıdır.

7 Ocak 1946’da kurulan DP milletin iradesiyle 1950’de iktidara gelmişti. DP’nin ilk kongresinde merhum Adnan Menderes’in söylediği, “Memleketin yürüttüğü demokrasi yolunda hürriyeti sevenlerin hizmeti büyük olmuştur” sözleri demokrat misyonun amacını gösteriyordu. DP’nin seçimlerde kullandığı “Yeter! Söz milletindir” afişi milletin hâkimiyetini ve demokrasinin güçlenmesi ifade etmişti.  

10 sene süren DP iktidarında maddî ve manevî anlamda kalkınan Türkiye’de, maalesef 27 Mayıs darbesi ile bir ihtilâl geleneği başladı. Demokrasiye karşı yapılan “kanlı darbe”, Menderes yönetimindeki DP hükûmetini görevden uzaklaştırıp, Meclis’i lağvetmişti. Bakan ve milletvekillerinin tekme tokat dövüldüğü, 592 kişinin yargılandığı Yassıada dâvâlarında sanıklar, mahkeme heyetinin hakaret ve aşağılamalarına maruz kalmış, milletvekilleri, verdikleri yasa tekliflerinden dolayı yargılanmıştı. Menderes’in Almanya’dan sipariş ettiği Kur’ân-ı Kerîm dahi “suç delili” olarak sayılmıştı.

****

Darbe 20 yıl demokrasi bayramı olarak kutlandı!

Yaşanan dönemin ruhunu yansıtması bakımından, 27 Mayıs darbe bildirisini okuyan Alparslan Türkeş’in oğlu Yıldırım Tuğrul Türkeş’in 2008 yılında anlattığı hatırasını hatırlamakta fayda var. Tuğrul Türkeş, kendisi için düzenlenecek sünnet merasiminden babası vesilesiyle haberdar olan Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in başka komutanların çocuklarını da dahil ederek düğünü Çankaya Köşk’ünde yaptırdığını söylüyor. Darbenin üzerinden daha 1-1,5 ay geçmeden, bir tarafta Menderes ve arkadaşlarının yargılandığı diğer tarafta Köşk’te düğün düzenlendiği ibretlik bir durum...

Anayasa ve hürriyetleri ortadan kaldıran 27 Mayıs darbesinden sonra 20 sene boyunca bu tarihin “Hürriyet ve anayasa bayramı” olarak kutlanması bir utanç vesilesi idi.

27 Mayıs ile gerçek bir hesaplaşma yapılamadı ne yazık ki. Bu maksatla Yassıada’yı “Demokrasi- İbret Müzesi” yapmak üzere yola çıkan iktidar, adayı önce sit alanından çıkardı sonra da ranta kurban ederek betona mahkum etti.

****

Darbecilerle hukuk içinde hesaplaşma olmadan…

Yaşanan her darbe ve müdahale Türkiye’yi hukuk ve demokrasiden uzaklaştırdı. Elde edilen demokratik kazanımlar kaybedildi. Ülkeyi demokrasi liginde son sıralara düşürdü.

1960 darbesini yapanlarla hukuk önünde hesaplaşılmadığı için 1980 darbesi, 28 Şubat postmodern darbesi yapıldı. Şüphe yok ki, demokrasiye geçildiğinde darbecilerle hesaplaşılabilseydi “darbe geleneği” başlamadan bitecekti.

12 Eylül darbesinin sorumluları hakkında 7 Nisan 2011 yılında, darbeden 31 yıl sonra ilk soruşturma açıldı. 28 Şubat davası, suçlanan 103 sanık hakkında 2 Eylül 2013’te yani 16 yıl sonra dava açılabildi.

16 Mayıs’ta daha önce 28 Şubat 1997 süreci sebebiyle cezaevinde olan darbeciler “yaşlılık, hastalık, bunama” gibi gerekçelerle affedildi. 12 Eylül darbesi sonrasında da hukukî hesaplaşma yapılmadığı için darbecilerin ölümü ile dava düşmüştü.

***

Darbenin panzehiri demokrasi

Darbeleri bu ülkenin gündeminden çıkarmanın yolu hiç şüphe yok ki daha fazla demokrasi, daha fazla hürriyet, daha fazla adalettir… 

Meclis’in daha güçlü olması, denetleme görevini layıkıyla yapması, meşveret ve istişarenin hâkim olması ülkede darbelerin panzehiri olacaktır. 

Özetle, millet vekâlet verdiği milletvekilleri eliyle “gerçekten” yürütmeyi denetlemeli. Yani, söz “gerçekten” milletin olmalı…