Türk tipi partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) ikinci yılını doldururken, aksayan, eksik ve demokrasiye uygun olmayan tarafları ile tartışılmaya devam ediyor.
Birinci yılı dolduğunda sistemin “güncellenmesi” AKP tarafından seslendirilirken, diğer ortak tarafından adeta ölümüne savunulmaya devam ediyor. Parlamenter sistemi isteyenler “terör örgütleriyle birlikte olmakla” dahi suçlanıyor.
Muhalefetin “ucube sistem” diye tarif ettiği yeni sistem üzerinden iki yıl geçmesine rağmen hâlâ oturtulabilmiş değil. Bu her geçen gün uygulamalarla daha çok görülüyor.
İki yıl içinde Meclis’in “etkinliğinin azaldığı” yaşanarak görüldü, görülüyor. En başta Meclis’in denetim yetkisi yok edildi. Güvenoyu, gensoru yok. Bütçeyi veto hakkı yok...
İki yılda TBMM’de 600 milletvekili bin 493 maddeyi görüşürken Cumhurbaşkanı Erdoğan tek başına 2 bin 229 maddeyi yürürlüğe koydu. Yayınlanan 31 kararnamedeki yanlışları düzeltmek için 23 yeni kararname yayınlandı!
En son olarak Cumhurbaşkanlığı Kararı’nda Marmara Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulması planlanan yeni fakülte, yanlışlıkla ‘üniversite’ olarak kayda geçirildi. Söz konusu hata, Resmî Gazete’nin başka bir sayısı ile düzeltildi.
“Koalisyon olmayacak” denildi, ama şu anda adı “ittifak” olsa da bir koalisyon var. MHP olmazsa AKP Meclis’te azınlığa düşecek ve hiçbir kanunu çıkaramayacak. BBP’de bir milletvekili ile ittifaka (koalisyon) destek veriyor. Bir de kendisini bu ittifakın içinde olduğunu söyleyen Meclis’te temsil edilmeyen Vatan Partisi var.
***
Sistemin en çok tartışılan başka bir konusu “tek adam” eleştirisi. Bunun sebeplerinden birisi Cumhurbaşkanı’nın aynı zamanda bir partinin genel başkanı olması, ikincisi de bakanlar kurulu (Cumhurbaşkanlığı kabinesi) başta olmak üzere, Cumhurbaşkanlığına bağlı 9 politika kurulu, 8 yeni başkanlık, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğine haiz, idarî ve malî özerkliğe sahip 4 yeni ofis kurulması ve hepsinin de başkanının Cumhurbaşkanı olması ve üyelerinin Cumhurbaşkanı tarafından atanması…
Erdoğan, sistem tartışmaları başladığında “tek adam olur” eleştirilerine “Böyle bir sistemde kim tek adamlığa cür’et edebilir? Diyelim ki, cumhurbaşkanı nefsine yenildi, yoldan çıktı, gerçekten tek adamlık yapmaya kalktı. Her şeyden önce bu kişinin yakasına millet yapışır” sözlerini hatırlatmakta fayda var.
Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi Bülent Arınç sistemin 1. yılında “Milletin birliğini temsil etmek bir siyasî parti genel başkanının sözleriyle mümkün değil. Sayın Erdoğan karşısındaki insanlara hitap ederken ‘Ben Cumhurbaşkanı sıfatıyla konuşmuyorum’ dese bile parti toplantılarına katılıyor, MYK’ya katılıyor. Cumhurbaşkanlığının daha yukarılarda olması lâzım. Diğer partilerin genel başkanı gibi ‘ben de parti genel başkanıyım’ diye kürsüye çıktığı zaman söyleyecekleri farklı anlaşılır” diye eleştirisini dile getirmişti. Bu durum aynen devam ediyor.
Bütün bunlar dikkate alındığında bu sistemin Türkiye’ye uymadığı görülebiliyor. Zaten dünyada da “tek” olduğu için de “Türk tipi” deniliyor…
Demokratik hukuk devletinin bütün kural ve kurallarıyla işleyeceği, milletvekili listelerinin genel başkan tarafından değil millet tarafından belirleneceği, istişarenin tam mânâsıyla işleyeceği, bir tek kişinin değil ortak aklın devrede olacağı bir sistemin tekrar tesis edilmesinin gerektiği iki yılda ortaya çıktı.
***
BAHÇELİ’DEN BİR İLK!
Daha birkaç ay önce “CHP, TBMM’ye hangi konuda teklif getirirse getirsin MHP olarak destek vermemiz mümkün değildir” diyen ve İYİ Parti’ye daha sert ifadeler kullanan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli Meclis’te bir ilke imza attı!
Bugüne kadar İYİ Parti’nin hiçbir önergesine destek vermeyen Bahçeli, TBMM Başkanı seçimi dolayısıyla bulunduğu Meclis Genel Kurulu’nda Denizli’nin Altınova ilçesinin il olması için İYİ Partili Yasin Öztürk’ün verdiği önergeye Bahçeli ve MHP ‘kabul’ oyu kullanması dikkatle takip edildi.
Teklif sahibi Yasin Öztürk, TBMM oturumunu yöneten Meclis Başkanvekili Celal Adan’ın bir anlık “dikkatsizliği” üzerine teklifin kabul edilmediğini belirtti. Öztürk, “Devlet Bey jest yaptı sağ olsun. Çoğunluğun kabul oyu, sehven de olsa Adan’ın gözünden kaçtı. Yanına gidip, ‘Bizim kanun teklifini yedin’ dediğimde bana, ‘Dalgınlığıma geldi, kusura bakma. Hakkını helâl et’ dedi” ifadelerini kullandığını açıkladı.
Kanun teklifi, İYİ Parti, MHP ve CHP milletvekillerinin “kabul” yönünde el kaldırmasına rağmen kabul edilmedi, ama Bahçeli bir ilke imza atmış oldu. Bundan sonra ne olur bekleyip göreceğiz…
***
BAŞKA PARTİNİN İÇİŞLERİNE KARIŞMAK!
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin CHP 25-26 Temmuz’da yapılacak olan 37. Olağan büyük kurultayı hakkındaki görüşleri şaşkınlıkla karşılandı.
Bahçeli teşkilâtına gönderdiği genelgede birçok konuya temas ederken CHP’ye de büyük bir yer ayırdığı bölümde, “Bu partinin tepesine musallat olmuş ne idüğü belirsiz şahısların Cumhuriyet, Atatürk ve bağımsızlık sevdasıyla kalpleri çarpan sağduyulu CHP’liler tarafından tasfiye edilmeleridir. Böylelikle Türk siyaseti hastalık saçan bir virüsten kurtulacaktır. Kambur atılmalı, CHP’nin rotası başkent Ankara istikametine döndürülmelidir” diye ifadeler kullanmış.
Bu ifadeler birçok insanın aklına, “Bir partinin genel başkanı başka bir partinin genel başkanı hakkında kurultayda oy kullanacak delegelere “genel başkanınızı tasfiye edin, kamburdan kurtulun” demesi doğru mu? Siyasî açıdan etik mi? Bu ifadeler bir partinin içişlerine karışmak değil mi?” sorularını akla getirdi.
Şimdi çıkıp Kılıçdaroğlu da Bahçeli için aynı ifadeleri kullansa doğru olur mu?